Alkmaarse rechters spreken romanfiguur vrij

Alkmaar , 29-11-2012

De Alkmaarse rechters Maarten Kraefft en Tony van Wechem hebben woensdagavond 28 november in de bibliotheek in Alkmaar-centrum vonnis gewezen over een romanfiguur: Henri Osewoudt uit De donkere kamer van Damokles van W. F. Hermans. Een lastige figuur om een oordeel over te vellen, zegt rechter Maarten Kraefft. “Of hij schuldig is, is helemaal niet duidelijk in dit boek, dat is nou juist het thema.” Op verzoek van de scholengemeenschap Jan Arentsz bogen de rechters zich toch over de zaak en spraken Osewoudt vrij.

Verzetsheld of verrader

De donkere kamer van Damokles wordt in het kader van Nederland Leest gratis uitgedeeld in bibliotheken. Hermans’ roemruchte roman uit 1958 beschrijft de lotgevallen van winkelier Henri Osewoudt uit Voorschoten, die tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt benaderd door een man die als twee druppels water op hem lijkt. Deze Dorbeck, een luitenant in het leger die kennelijk in het verzet zit, vraagt Osewoudt wat hand- en spandiensten te verrichten. Uiteindelijk doodt hij mensen in opdracht van Dorbeck. Maar na de bevrijding wordt hij niet als een verzetsheld, maar als een verrader behandeld. Van Dorbeck ontbreekt elk spoor – heeft hij wel bestaan?

Leesclub

De Alkmaarse scholengemeenschap en de bibliotheek vatten het plan op om dit literaire drama – dat in de loop der jaren tot verhitte debatten heeft geleid tussen literatuurcritici en Hermans-fans over de vraag of Osewoudt al of niet schuldig was - tot leven te brengen door een rechtszaak na te spelen en echte rechters te vragen om, naast een lekenjury, hun oordeel te vellen. “Wij hebben een leesclub op kantoor, zo kwam onze communicatieadviseur bij mij terecht”, zegt bestuursrechter Maarten Kraefft. Zijn collega Tony van Wechem sloot zich aan.

Zeven moorden

Leerlingen uit de hoogste havo- en vwo-klassen van Jan Arentsz speelden de rollen van officier van justitie, advocaten, leden van een jury en verdachte Osewoudt. “Wij hoorden de tenlastelegging pas tijdens de zitting”, zegt Kraefft. “Osewoudt werd schuldig bevonden aan zeven moorden, dood door schuld en landverraad. De officier van justitie eiste de doodstraf. De jury trok zich even terug en kwam tot vrijspraak. Osewoudt heeft wel mensen gedood, maar dat waren vijanden en landverraders. Voor de moord op zijn vrouw, die hij ook zou hebben gepleegd, was volgens de jury niet genoeg bewijs. Het grappige is dat Tony en ik tot hetzelfde oordeel waren gekomen, alleen wat juridischer geformuleerd.”

Rationeel oordeel

De rechters hadden zich ook meer in de bedoeling van de schrijver verdiept, door naast het boek zelf wat randliteratuur te lezen. Kraefft: “Wij hadden het boek allebei voor ons eindexamen gelezen. Na het verzoek van de Alkmaarse school hebben we het herlezen. Dat zouden andere rechters ook moeten doen. Wij kijken altijd terug naar wat er is gebeurd en vellen daar een rationeel oordeel over. Als je dit boek leest, weet je dat dat beperkingen kent. Je kijkt mee met de hoofdpersoon, maar blijft toch achter met twijfels over feiten en motieven.”

 

Gerelateerde berichten:

• Hermans vond `De donkere kamer` matig boek (14/09/10 18:42)
• Meet the judge op 24 november (02/11/10 15:51)
• AZ vertrekt uit Alkmaar (24/01/14 14:22)
• Alkmaarse prostitutieramen eerder dicht (16/02/10 06:50)
• Kamer van Koophandel opent 16 april a.s. kantoor in Purmerend (05/04/12 08:33)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.