Hoge Raad: rechter mag Frans bewijs uit gehackte cryptotelefoons gebruiken

Nederlandse rechters mogen erop vertrouwen dat in Frankrijk ontsleutelde berichten uit gehackte cryptotelefoons als bewijs kunnen dienen in strafzaken. Dat meldde de NOS alweer een maandje geleden. De Hoge Raad bevestigt daarmee dat de vele Nederlandse zaken met afgetapte cryptogesprekken door kunnen gaan, en gaat voorbij aan de bezwaren van de vele verdachten in die zaken.

Sinds 2021 worden er vele strafzaken gevoerd waarbij chats uit de diensten Encrochat en SkyECC worden gebruikt als bewijs. Ik blogde toen:
De precieze details van de hack zijn nog steeds onduidelijk, maar het komt erop neer dat de Franse Justitie in samenwerking met de Nederlandse politie binnen wist te dringen in de infrastructuur van Encrochat en van daaruit malware op de telefoons wist te pushen. Althans, malware voor de criminelen – voor de politie was het natuurlijk een legitieme afluister- en kopieertool. Aldus wist men vele, heel vele criminele transacties en overleggen te pakken te krijgen, wat tot een golf aan arrestaties en strafzaken leidde.
De discussie gaat erover of de Franse justitie dit wel legaal (naar Frans strafvorderingsrecht) had uitgevoerd. En als dat niet het geval bleek, wat de Nederlandse rechter dan zou mogen doen met dit onrechtmatig verkregen bewijs.

De Hoge Raad beëindigt nu de discussie door uit te gaan van nationale soevereiniteit:
Het behoort niet tot de taak van de Nederlandse strafrechter om te toetsen of de wijze waarop het onderzoek onder verantwoordelijkheid van de buitenlandse autoriteiten is uitgevoerd, strookt met de rechtsregels die gelden in het betreffende land voor het uitvoeren van dat onderzoek. Zou de Nederlandse strafrechter wel tot zo’n toetsing overgaan, dan levert dat een aantasting op van de soevereiniteit van dat land. … Om deze redenen worden de beslissingen van de buitenlandse autoriteiten die aan het verrichte onderzoek ten grondslag liggen, gerespecteerd en wordt ervan uitgegaan dat het onderzoek rechtmatig is verricht. Dat is uitsluitend anders als in het betreffende land onherroepelijk is komen vast te staan dat het onderzoek niet in overeenstemming met de daarvoor geldende rechtsregels is verricht.
Dit geldt ook wanneer je als verdachte stelt dat het onderzoek van die buitenlandse autoriteit je grondrechten schendt uit het EVRM of andere verdragen. Want ook een toetsing van zo’n schending is een schending van soevereiniteit – daar mogen de Fransen zélf over nadenken.

Het maakt hierbij niet uit of er Nederlandse politiemensen hebben meegeholpen bij het onderzoek. Als het onderzoek formeel wordt uitgevoerd door Frankrijk, dan vallen die Nederlanders onder het Franse strafprocesrecht en wordt het geheel beoordeeld naar Frans recht.

Een vervolgpunt is de controleerbaarheid van het bewijs. Als verdachte moet je kunnen controleren wat er tegen je wordt gebruikt, maar in de praktijk blijkt dat nogal moeilijk met die berichten. Hoe veel rechten heb je, moet je volstaan met de Excelsheet die het OM je geeft of mag je de ruwe data door een eigen onderzoeksinstelling laten doorzoeken?

De Hoge Raad danst een beetje om het punt heen:
Voor de beoordeling of een verzoek van de verdediging tot het voegen van stukken bij de processtukken voldoende is onderbouwd, is mede van belang of en, zo ja, op welke wijze door het openbaar ministerie al faciliteiten aan de verdediging zijn geboden om de in de zaak beschikbare digitale databestanden te raadplegen. Waar het gaat om de beoordeling door de rechter-commissaris op grond van artikel 34 lid 4 Sv of om de uitvoering door de rechter-commissaris van het door de zittingsrechter gelaste nadere onderzoek, staat geen rechtsregel eraan in de weg dat, in het geval dat voor het raadplegen of onderzoeken van grote digitale databestanden specifieke technische kennis is vereist, de rechter-commissaris zich laat bijstaan door een op dat terrein deskundige persoon.
Hiermee lijkt de HR genoeg ruimte te laten voor de huidige praktijk: je krijgt een lijst met de chats die men als primair bewijs tegen je gebruikt, je mag concrete vragen stellen waar je dan nadere datadumps van krijgt, maar de ruwe data die blijft in het systeem.

Arnoud

 

Het bericht Hoge Raad: rechter mag Frans bewijs uit gehackte cryptotelefoons gebruiken verscheen eerst op Ius Mentis.

Gerelateerde berichten:

• Zijn de Encrochat-berichten bruikbaar als bewijs? (10/08/21 08:19)
• Rechter staat gekraakte PGP-berichten van telefoon toe als bewijs (26/04/17 08:13)
• Lik op stuk bij eenvoudige strafzaken (28/02/11 14:45)
• Rechter staat ontsleutelde berichten van pgp-smartphones toe als bewijs (26/04/18 08:15)
• Rechtbank Breda veegt zaak met Sky-Ecc bewijs van tafel (20/09/22 08:13)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.