Gemeenten blijven nepaccounts gebruiken om burgers online te volgen

Verschillende gemeenten die nepaccounts inzetten om online informatie van burgers te verzamelen, stoppen daar niet mee. Dat las ik bij Nu.nl, dat zich baseert op onderzoek door de Volkskrant. Zo noemt de gemeente Tilburg het noodzakelijk om de privacy van ambtenaren te garanderen. Utrecht gebruikt in “uitzonderlijke gevallen” een geanonimiseerd account voor onderzoek naar illegale prostitutie. Dat verbaast gezien de ophef onlangs over het online undercover volgen en monitoren. Kennelijk leeft de gedachte dat het allemaal niet zo erg is, en bovendien toch alleen maar gaat om crimineel of onrechtmatig gedrag.

In mei werd bekend dat gemeenten op grote schaal meekijken met burgers op sociale media, “een methode die alleen politie en inlichtingendiensten onder strikte voorwaarden mogen inzetten”, aldus Nu.nl destijds. En dat terwijl 95 procent van de ondervraagde ambtenaren zegt dat hun gemeente aan online monitoring van burgers doet, en 54% dat er geen beleid op is. Dit mocht niet van de AVG, was toen mijn conclusie. Maar kennelijk zien gemeenten dat nu dus anders.

Inzicht krijgen in mogelijke ongeregeldheden, zoals rellen en demonstraties, en dus ook het monitoren van illegale prostitutie en misschien wel foutparkeren is dan de rechtvaardiging. Maar, zoals Jaap-Henk Hoepman terecht zegt, nog afgezien van de massaliteit en scope:
in plaats van op zoek te gaan naar mogelijk relevante advertenties en vervolgens te kijken door wie ze geplaatst zijn, wordt de volgorde omgekeerd: eerst worden mogelijk relevante, dus op voorhand verdachte, burgers geselecteerd waarvoor vervolgens gecontroleerd wordt of ze relevante advertenties hebben geplaatst (of anderszins ‘kwaad’ in de zin zijn). Dit draait ondermijnt de onschuldpresumptie: in plaats van op zoek te gaan naar een mogelijke dader van een bekend misdrijf, gaat de gemeente op zoek naar een mogelijk misdrijf bij een vooronderstelde dader.
En dan komen we bij een veel fundamenteler probleem: als je even zoekt, vind je al snel wel iets waar een vlekje op zit. Zeker als het gaat om wetgeving in het sociale domein, zoals uitkeringen. Het is algemeen bekend dat de regels ondoorzichtig zijn en dat normaal menselijk gedrag als keiharde criminaliteit wordt gezien – denk aan die wekelijkse tas met boodschappen aan je kind geven, een evidenter geval van fraude heb ik nog nooit gezien. Zei hij sarcastisch.

Ik zie bijvoorbeeld in rechtspraak regelmatig opduiken dat mensen spullen op Marktplaats verkopen. Dat is dus ook fraude: je moet die inkomsten wel opgeven, en als je te veel verkoopt dan ben je ondernemer en kom je dus niet meer in aanmerking voor een uitkering. Dit had je vooraf moeten melden, dus met terugwerkende kracht graag alles terugbetalen. Dat soort dingen.

Daar komt bij dat je door die massaliteit (je kunt automatisch en dus grootschalig scannen) je een heel onmenselijk proces creëert. Waar een ambtenaar nog even moet gaan kijken en zijn eigen juridische onderbuik mee kan laten wegen, kom je nu niet verder dan keyword analyse (pardon “artifical intelligence” als je niet uitkijkt) en daarna kan meneer of mevrouw in het bakje “verdacht van fraude” waarna meneer of mevrouw moet bewijzen daar niet te horen. Buitengewoon ergerlijk dus.

Arnoud

 

Het bericht Gemeenten blijven nepaccounts gebruiken om burgers online te volgen verscheen eerst op Ius Mentis.

Gerelateerde berichten:

• Gemeenten zouden op grote schaal burgers bespieden op sociale media (21/05/21 08:13)
• Mag Facebook optreden tegen gemeenten met nepprofielen? (16/07/21 08:19)
• Twitter en Hyves niet effectief bij lokale politiek (25/02/10 00:00)
• Lokale politiek zet in op Twitter en Hyves, maar kiezer volgt niet (25/02/10 07:55)
• Amerikaanse politie mag nepaccounts op Instagram gebruiken, onze politie ook? (24/12/14 08:09)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.