Ruzie met de universiteit over een briljant idee

Keiharde onderhandelingen, contracten onder druk tekenen of aandelen moeten afstaan. Dit soort zaken verwacht je misschien bij bedrijven, maar niet op universiteiten. Dat schreef de NOS onlangs. Universiteiten blijken soms maanden tot jaren met studenten te steggelen over contracten rondom uitvindingen en software die studenten maken. Dat verrast natuurlijk wel, want een universiteit is toch een wetenschappelijke instelling die niet direct alles zou moeten claimen dat studenten (niet eens werknemers) bedenken. Maar de praktijk is weerbarstig.

Je zou zeggen, natuurlijk kan een student de door hem of haar opgedane kennis vrij toepassen als hij afstudeert of tijdens de studie een briljant idee opdoet. Maar tot veler verrassing blijken universiteiten dan toch claims te leggen op die kennis. Vaak gaat het dan om octrooien, maar ook auteursrechten staan daarbij steeds vaker centraal: de meeste studenten ontwikkelen software (zoals apps) waarmee ze de markt op willen, en de auteursrechten op die software worden dan geclaimd.

Een belangrijk argument daarvoor is dat docenten of hoogleraren hebben meegedacht of zelfs meegewerkt aan die software of het idee. En het is nu eenmaal zo dat als twee mensen iets bedenken, ze beiden rechten kunnen claimen. Maar het voelt wel raar omdat een student toch (zeker bij de afstudeeropdrachten) juist een éigen prestatie moet neerzetten. Als je dan als prof zegt, dat heb ik mee bedacht, is er dan wel een valide afstudeerklus afgerond?

In het artikel lees ik dan ook “wat als je faciliteiten van de universiteiten hebt gebruikt, zoals een lab of printer”, maar daar krijg ik zo’n jeuk van dat ik het kort zal houden: eigendom van productiemiddelen is irrelevant bij de vraag wie intellectueel rechthebbende is. Kom op nou.

Een opvallende in het artikel is de TU/e (mijn alma mater, 1999) die de IE-rechten claimt bij inschrijvingen dat al sinds jaar en dag doet. Dit noemen zij “een voorzorgsmaatregel, omdat er veel met bedrijven wordt samengewerkt.” Want bedrijven nemen graag studenten in dienst voor stages en afstudeerklussen, maar hebben geen zin om per student te onderhandelen over de IE-rechten. Als het raamcontract tussen TU en bedrijf gewoon zegt “alle IE wordt van het bedrijf” dan gaat dat een stuk vlotter.

En nou ja, ik snap best dat als je als bedrijf een student aanneemt voor een klus, je de rechten op zijn of haar werk wilt hebben. Dat moet je apart regelen, want een stage (al dan niet in verband met afstuderen) is geen arbeidsovereenkomst en dus ben je wettelijk geen eigenaar van die rechten. Maar de TU/e regelt het wel héél vroeg, namelijk bij de inschrijving als student. Dat voelt wel een tikje sneaky want welke student-in-spe staat er op dat moment bij stil? En of het juridisch klopt, kun je ook betwijfelen: een akte van overdracht moet concreet en specifiek zijn over wát er wordt geleverd. “Al datgeen ooit gemaakt wordt” is bijvoorbeeld veel te generiek.

De koepel voor universiteiten, de VSNU, werkt nu aan een eenduidige richtlijn voor universiteiten over hoe ze met uitvindingen van studenten om moeten gaan, meldt de NOS nog. Ik ben benieuwd. Mijn suggestie: de student houdt zijn rechten, docenten claimen geen mede-eigendom tenzij concreet software van de universiteit is gebruikt en bedrijven moeten bij begin van de stage gewoon in de stage-overeenkomst regelen (met de student dus, niet de universiteit) welke rechten zij willen hebben.

Arnoud

Het bericht Ruzie met de universiteit over een briljant idee verscheen eerst op Ius Mentis.

Gerelateerde berichten:

• ’Vijftig procent van de studenten wil meer aandacht voor China in het curriculum’ (17/09/13 12:00)
• Student klust bij voor gemiddeld 5000 euro (17/08/09 10:39)
• 40 procent eerstejaars universiteit is internationale student (18/03/22 07:22)
• Loting voor geneeskunde verdwijnt (29/01/10 12:28)
• Bezetting Universiteit Utrecht ten einde (03/02/10 18:49)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.