Eerst moet de Dinkel overstromen, dan kan de winter komen

06/12
2019
Eerst moet de Dinkel overstromen, dan pas kan de winter komen. Dit was jarenlang een zinvolle zegswijze. Geen wet van meden en perzen, en het gaat ook eigenlijk niet alleen maar over de Dinkel, maar wel een aardige aanwijzing. Eerst veel regen, dan de winter. Wat betekent deze uitspraak, wat zijn de achterliggende weerkundige processen?

Voor ieders beeld, de Dinkel is een prachtig meanderend riviertje op de grens van Duitsland en Nederland. In het oosten van Twente komt het bochtige watertje ons land in en vervolgens stroomt deze via het noordoosten van Twente weer het land uit. Klein, maar fijn.

De Dinkel en de straalstroom
Alles in de atmosfeer begint bij de zon en de draaiing van de aarde. Met het verstrijken van de herfst komt de zon verder van Nederland af te staan, onder een schuinere hoek in te vallen. Dit heeft gevolgen voor de temperaturen aan de grond en hogerop in de atmosfeer. In het hoge noorden van het noordelijk halfrond wordt de aanwezige luchtkolom erg koud, terwijl de kilometers lucht boven het noorden van Afrika nog relatief warm blijven. Immers, in Noord-Afrika schijnt de zon nog behoorlijk stevig. De temperatuurverschillen tussen die twee – ver van elkaar gelegen regio’s- wordt dermate groot dat de straalstroom wordt aangejaagd. De straalstroom is een zone op zo’n 7 tot 14 kilometer hoogte waar het fors waait en die eigenlijk de begrenzing vormt tussen de twee luchtsoorten (koud en warm).

Met het aanjagen van de straalstroom begint op onze breedtegraad meestal het herfstweer. Zoals dat van vandaag, met regen en wind. Niet voor niets denken we bij herfst vooral aan dit type weersomstandigheden. In een gangbare herfst van de jaren 80 of 90 was het dan ook vaak nat. En tegen het begin van de winter was het land dan een behoorlijke zomp, met gevulde uiterwaarden door de regen die vanuit de Alpen naar ons toe kwam via de Rijn, en met overstroomde riviertjes. Zoals bijvoorbeeld De Dinkel.

De Dinkel en de zuid zakkende straalstroom
Het aandeel kou in het Arctische deel van het noordelijke halfrond, neemt door het ontbreken van zoninstraling almaar verder toe in de loop van de winter. Die kou -in een luchtkolom van enkele kilometers dik- kan zich op enig moment ook naar elders toe uitspreiden. Dat kan richting Scandinavië en West-Europa schuiven, maar voor winterweer is dat niet beslist nodig. De kou kan ook richting Rusland trekken en boven Scandinavië een hogedrukgebied genereren. Als het er maar toe leidt dat de west-oost georiënteerde straalstroom tot over Zuid-Europa wordt geduwd. Dat zijn de momenten waarop het in het zuiden van Europa uitermate nat wordt, terwijl de noordelijke helft onder een hogedrukgordel komt te liggen en er middels een oostelijke wind koude lucht kan worden aangevoerd. Vrieskou.

Deze opeenvolging van gebeurtenissen was redelijk gangbaar in de vorige eeuw. De straalstroom lag in de herfst geregeld lange tijd west-oost over ons en werd vervolgens in de winter enige tijd tot over Zuid-Europa geforceerd. Met bij ons vrieskou-perioden. Niet zelden kon je dan ook schaatsen op ondergelopen weilanden en uiterwaarden. Eerst was alles kletsnat en overstroomd, ook de Dinkel, en daarna kwam de kou. Het was een logica die meerdere keren uitkwam.

De straalstroom in deze eeuw
Opvallend aan het weer in deze nieuwe eeuw is dat de straalstroom veel vaker golft in plaats van vrij straf west-oost over ons deel van het continent loopt. Het is een feit dat er minder ijs ligt rondom de Noordpool, dat de gebieden aldaar steeds verder opwarmen en dat ook de luchtkolom boven die gebieden minder koud is. Het leidt ertoe dat de temperatuurverschillen tussen Noordpool en Noord-Afrika minder groot zijn en ook de straalstroom minder goed west-oost op gang komt dan voorheen. Het gevolg is een meanderende straalstroom, net als het meanderende beekje de Dinkel.

In een meanderende stroming kan het zeker ook tot winter komen, maar dan niet volgens het eerder besproken ritme van de zuidwaarts zakkende straalstroom die eerst veel water heeft achtergelaten. Gelukkig zijn er nog vele andere ‘ritmes’ mogelijk. En we hebben inmiddels gezien dat ook een meanderende straalstroom bij ons in een natte herfst resulteert. Nog even een plens water, en wie weet wat er dan gebeurt ….

Bron foto Dinkel is van Patrick Reijnders, Weer.nl

Datum: vrijdag 6 december 2019, 11:35
Bron: Meteo Consult
Categorie: Weer en Verkeer
Tags: Duitsland, Noordelijke, Rusland

Gerelateerde berichten:

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.


Website by Web Chemistry