Mag je mensen klimaatcriminelen noemen als je dat vindt?

“Een ruime maand geleden schreef ik een column waarin ik mezelf voornam klimaatontkenners vanaf nu ‘klimaatcriminelen‘ te noemen.” Dat las ik bij Sargasso, en zowel die column als dit vervolg maakte een hele berg reacties los. Het leidde zelfs tot een formele definitie en een prijsuitreiking voor de klimaatcrimineel van het jaar. Veel van de discussie focuste op de soort-van juridische vraag of je dat wel mag zeggen, dat mensen criminelen zijn terwijl ze niets strafbaars doen. Is dat wel oké, mensen met een andersluidende mening wegzetten als wetsovertreders en ze zo buiten het debat zetten? Of is het gewoon ook een mening, ik vind jou een crimineel?

Juridisch beoordelen of een uitspraak strafbaar is, doe je nooit door te kijken naar de uitspraak alleen. Het gaat altijd om de gehele context waarin de uiting is gedaan, wat er zoal aan vooraf ging en waar de spreker op uit was. De omstandigheden van het geval, zo luidt dan de juridische standaardfrase. Wat zoveel betekent als, er is geen algemene regel, maak maar een inschatting.

Een belangrijke factor daarbij is wel in hoeverre de uitspraak deel is van een groter debat. Zomaar iemand crimineel noemen, of in een verhitte discussie na vele uitwisseling van argumenten terugvallen op “je bent gewoon crimineel” zijn twee heel verschillende dingen. Zeker als er al vaker stevige uitspraken voorbij zijn gekomen, en dat zie je hier zeker: insinuaties dat klimaatalarmisten onder valse voorwendselen handelen, dat klimaatwetenschappers frauderen en ga zo maar door. En ook de andere kant op: dat klimaatontkenners opzettelijk liegen en verdraaien, dat het trollen zijn en niet geïnteresseerd zijn in discussie. En het maakt dan op zeker moment niet meer uit wie er precies gelijk heeft.

Wat een hele goede factor in het voordeel van Sargasso is, is dat ze gekozen hebben voor een expliciete definitie van wat een klimaatcrimineel is:

(1) door middel van een autoriteitsclaim – omdat een beroep op autoriteit/gezag/kennis meer gewicht geeft aan het standpunt en dus meer invloed heeft op de discussie/meningsvorming,

(2) mis- of desinformatie – het gaat om informatie die niet gefundeerd is op voor die tijd logische of empirisch houdbare hypothesen en theorieën, die bijvoorbeeld niet onderworpen zijn aan peer review, opzettelijk of onopzettelijk,

(3) op het gebied van klimaatwetenschap en/of antropogene – door de mens veroorzaakte – klimaatverandering,

(4) actief onder het publiek verspreiden – de standpunten moeten actief onder een breder publiek en in het openbaar verspreid worden.

Als je aan deze vier voorwaarden voldoet, dan is het aannemelijk dat je schade veroorzaakt doordat je bijdraagt aan uitstel of afstel van klimaatactie.

Met zo’n duidelijke en gemotiveerde afbakening én een onderliggend algemeen belang is het toegestaan om zo’n kwalificatie aan mensen toe te dichten. Dat concludeer ik uit het Kwakzalverij-arrest uit 2009 van de Hoge Raad. Het klimaat is een maatschappelijk belangwekkend onderwerp, en als je daarin dingen mis ziet gaan door mensen die aan bovenstaande vier factoren voldoen dan mag je die mensen een heel stevig verwijt maken. De term `crimineel’ kan ik dan wel billijken.

Natuurlijk is het gek om zo’n juridische term te gebruiken voor iets dat niet juridisch verboden – laat staan strafbaar – is. Maar de term `crimineel’ heeft niet alleen een juridische betekenis (wie echte purist is, zal concluderen dat de wet de term crimineel in het geheel niet noemt), ook een maatschappelijke. Mensen vatten die term niet alleen op alsof iemand de strafwet overtreedt. En er hoeft dus ook geen sprake te zijn van een strafbaar feit voordat je iemand `crimineel’ mag noemen.

Ik zou het bepaald onprettig vinden om zo’n label op me geplakt te krijgen als ik te goeder trouw meende dat ik het algemeen belang diende door klimaatalarmisme te bestrijden. Zeker als ik daar bewijs voor had en mezelf als autoriteit zag. Maar ik zou in dat geval juridisch echt pech hebben als ik een smaadzaak of iets dergelijks wilde starten. Heel kort door de bocht, dat is nu eenmaal hoe dit klimaatdebat gaat vandaag de dag.

(NB inhoudelijke discussie over klimaatverandering onder deze blog is offtopic)

Arnoud

Het bericht Mag je mensen klimaatcriminelen noemen als je dat vindt? verscheen eerst op Ius Mentis.

Gerelateerde berichten:

• ‘Roelof mag mening ook verkondigen in RTL Nieuws’ (21/04/15 19:00)
• Aaf Brandt Corstius vindt Angela de Jong homofoob (26/11/19 16:00)
• Op persoonlijke titel (14/05/10 08:33)
• Whoa, mag antivirussoftware dingen nog wel “kwaadaardig” noemen? (15/06/23 08:10)
• Roelvink krijgt column in Story: `Twijfelde geen moment’ (22/05/18 12:30)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.