Bosbranden Bolivia buiten controle

De bosbranden in het Amazonegebied, die dit jaar veel nadrukkelijker dan in andere jaren, om zich heen grijpen, waren de afgelopen tijden veel in het nieuws. Maar ook op andere plaatsen branden de bossen, zoals in Siberië en in Afrika. En in Bolivia. Grote stukken natuur zijn er door het vuur in de as gelegd en allerlei bedreigde diersoorten komen steeds verder in het nauw.

Veel van de grote bossen op aarde liggen op plaatsen die aantrekkelijk zijn voor landbouw. De bewoners gebruiken de droge tijd om bomen te kappen, daarna te verbranden en zo nieuwe stukken grond voor landbouw en veeteelt beschikbaar te krijgen. Lang niet altijd echter blijft het vuur tot de aangewezen plaatsen beperkt, maar slaan de branden veel verder om zich heen. Wat als tientallen, honderden of zelfs duizenden kleine brandjes begint, kan zomaar één grote megabrand worden

La Chiquitania
Iets dergelijks heeft zich de afgelopen weken in Bolivia voorgedaan, en wel in het Chiquitania gebied in de staat Santa Cruz. In la Chiquitania bevindt zich een natuurgebied dat met een oppervlakte van 7,5 miljoen hectare bijna twee keer zo groot is als Nederland. Net als in het Amazonegebied voegen boeren er hier op een traditionele manier land aan hun areaal toe. Nu was het de afgelopen tijd erg droog (er is nauwelijks regen gevallen) en stond er af en toe ook veel wind. Het gevolg is dat enorme bosbranden zijn ontstaan, van de zwaarste categorie, die inmiddels ruim twee miljoen hectare van het bos in de as hebben gelegd. Een oppervlakte zo groot als de helft van Nederland.

Agressieve brand van zwaarste categorie
De branden waren zo groot, dat ze hun eigen weer tot gevolg hadden. Als gevolg van de enorme hitte ontstonden boven het vuur spontaan onweersbuien, die nauwelijks regen maar wel veel wind brachten. Daarbij kwam het zelfs tot met vuur gevulde valwinden.

Te weinig bestrijdingsmiddelen
Onder dergelijke omstandigheden kunnen branden zich enorme snel verplaatsen en in korte tijd enorme gebieden in de as leggen. Het vuur wordt bestreden met een Boeing supertanker, 50 blusvliegtuigen, 15 helikopters, meerdere kleine vliegtuigjes en ongeveer 7000 brandweerlieden en vrijwilligers. Omdat het om extreem felle branden gaat, is er echter zwaarder materieel nodig en dat is in de omgeving niet meteen beschikbaar.

El Niño
Het droge weer van de laatste tijd in flinke delen van Zuid-Amerika heeft waarschijnlijk met de recente El Niño te maken. Bekend van periodes met een sterke El Niño is dat de gebruikelijke regenval in het Amazonegebied sterk achterblijft door daalbewegingen boven het gebied, die de vorming van de gebruikelijke buien in de weg zitten.

Soepelere ontbossingswetten
In werkelijkheid is het gebied waar dit effect optreedt echter een stuk groter. Toch lijkt dit niet de enige reden waarom de bossen dit jaar over zulke grote oppervlakten branden. Zowel in Bolivia als in Brazilië, waar onlangs de nieuwe president Bolsonaro is aangetreden, zijn de wetten met betrekking tot ontbossing versoepeld. En ook daar zie je de gevolgen van. Het Wereld Natuur Fonds is een actie tegen ontbossing begonnen en verzameld in een petitie zoveel mogelijk handtekeningen.

Bijna altijd brandstichting
De meeste bosbranden op aarde blijken na onderzoek door brandstichting te zijn veroorzaakt, slechts een heel klein deel wordt door andere factoren (zoals blikseminslag, sigarettenpeuken of vonken door het verkeer) te worden veroorzaakt. Droogte is uiteraard wel een belangrijke factor bij de verspreiding van bosbranden en wind speelt een grote rol. Zo waaide de afgelopen in Bolivia regelmatig een sterke noordelijke wind die de branden niet alleen aanwakkerde, maar ook naar het zuiden verplaatste. Inmiddels heeft ook het noorden van Paraguay ermee te maken.

Ontbossing zelf heeft ook invloed
Hoewel de recente El Niño inmiddels voorbij is, ijlen de effecten ervan nog wel enkele maanden na. Daarna moet het weer ook in Zuid-Amerika zijn normale loop hernemen. Toch beïnvloedt de ontbossing ook zelf het weerbeeld in de gebieden die ermee te maken hebben, zeker ook op de lange termijn. Daar waar de bomen zijn verdwenen, houdt de natuur minder vocht vast en is er minder water voor regen beschikbaar. Beide factoren samen werken het vaker optreden van droogte in de hand. Wat ooit een groen bos was, kan zomaar in een stoffige en warme vlakte veranderen. Rivieren voeren steeds minder water af en zo verandert een gebied volledig van gedaante.

Zelfs bij ons droog
Vergelijkbare episoden met branden komen we in Indonesië, Afrika en in Siberië tegen. Zelfs in ons eigen deel van de wereld Europa was het de afgelopen twee jaar erg droog. Ook in Nederlandse natuur zijn de gevolgen van die droogte op dit moment nog duidelijk terug te zien.

Bronnen: MeteoGroup, CNN Español, El Deber, WWF.

Gerelateerde berichten:

• Afname of toename bosbranden? (04/07/17 14:24)
• Traditionele weerkunde in Bolivia (07/02/14 12:48)
• Zware overstromingen in Bolivia (17/02/14 14:42)
• Record warme lente in Siberië (14/06/15 11:42)
• Brandweer dringt vuurzee op La Palma terug (03/08/09 14:04)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.