'Woestijn achter de IJssel' loopt over

Zware stortbuien hebben gisteren aan het einde van de middag in het gebied, dat sinds enige tijd door de aanhoudende droogte ook wel de ‘woestijn achter de IJssel’ werd genoemd op grote schaal tot wateroverlast geleid. In Beek (Montferland) viel 93 millimeter, Doesburg kreeg bijna 90 millimeter, plaatsen als Rheden, De Steeg, Velp, Rozendaal en Doetinchem kwamen allemaal op 50 tot 80 millimeter uit. Eerder deze zomer werd de omgeving van Rheden ook al door een tornado getroffen die er veel schade aanrichtte.

De stortbuien werden veroorzaakt door een lagedrukgebied, dat langzaam van noordwest naar zuidoost over het land trok. In de kern bevond zich hoog in de atmosfeer een bel met relatief koude lucht. Op een hoogte van ruim 5 kilometer daalde de temperatuur tijdelijk tot min 18 graden. Met temperaturen tussen 20 en 22 graden aan de grond ontstond een temperatuurverschil van ongeveer 40 graden, ruim voldoende op de lucht bijzonder onstabiel te maken. Die onstabiliteit uitte zich ook in het voorkomen van enkele waterhozen, voornamelijk in de windstille kern van het lagedrukgebied. Bij ’s-Heerenberg (Montferland) werd een windhoos boven land gezien.

Mooie krul
Aan het begin van de ochtend was op de radar- en satellietbeelden al een mooie krul zichtbaar, waarvan de kern zich in de buurt van Noord-Holland bevond. Gebieden met bewolking spiraliseerden er omheen en op de relatief warme Noordzee waren meteen al de eerste, pittige buien te zien. Terwijl het systeem langzaam het land op trok, begonnen door het oplopen van de temperatuur ook daar de eerste buien te ontstaan. Ze trokken vaak in de vorm van lijnen om de kern van het lagedrukgebied heen. Onder die lijnen bevonden zich het warmte- en koufront van het lagedrukgebied, die achter elkaar aan liepen. Ook in de overal veranderende windrichtingen was het lagedrukgebied mooi terug te herkennen. In de kern was het windstil, er omheen meer wind.

Occlusiepunt
Omdat het lagedrukgebied tot hoog in de atmosfeer goed ontwikkeld was, kwamen de buien die zich in de kern bevonden nauwelijks van hun plaats. Ze draaiden langere tijd min of meer op dezelfde plaats rond. Het waren vooral de gebieden onder die buien die de meeste regen te verwerken kregen. Toen de temperaturen op hun hoogst waren, in de tweede helft van de middag, bereikte het lagedrukgebied de Veluwe en de Achterhoek. Bevond de kern aan de grond zich daarbij net ten westen van Arnhem, het punt waar de buien op hun plek ronddraaiden lag iets oostelijker en trok net ten oosten van de Veluwezoon langs via De Steeg, Rheden, Doesburg en Doetinchem naar het zuidoosten. Terwijl de buien hier langere tijd stil hingen, waaide er een zuidoostelijke tot oostelijke wind tegen de heuvels op. Die heeft de buien in het gebied mogelijk een extra impuls gegeven. Verder begon de buienlijn, horend bij het koufront, de buienlijn van het warmtefront juist op deze plaat in te halen. Het punt waar de twee elkaar ontmoeten, wordt het occlusiepunt genoemd. In de meteorologie is dat de plaats waar de meeste regen valt. En ook nu was dat niet anders.

Bijzondere beelden
De beelden waren bijzonder. Terwijl veel straten volledig blank kwamen te staan, was het gras in de bermen door de droogte van deze zomer nog volkomen bruin. Ook kon de grond, die door de droogte helemaal dichtgeslagen was, de grote toevloed van water niet aan. Direct aan de rand van de Veluwezoom leverden de heuvels ook hun bijdrage, daar stroomde het water snel naar beneden. Omdat de rioleringen het water niet konden verwerken, begonnen her en der putten te spuiten.

Verkeersgedrag
Opmerkelijk was het gedrag van het verkeer. In plaats van rustig door het water te rijden en op die manier de ergste golfslag te voorkomen, racete menig automobilist en buschauffeur er lustig op los. Mensen die in gebieden wonen waar stortbuien vaker wateroverlast veroorzaken, weten dat het die golven zijn die in huizen vaak de meeste overlast en schade veroorzaken, omdat ze veel verder doordringen en nauwelijks buiten de deur te houden zijn. In de plaatsen met meer overstromingservaring worden overstroomde wegen dan ook meteen afgezet. In de plaatsen die gisteren door wateroverlast werden getroffen, gebeurde dat nog maar mondjesmaat. Veel kelders liepen uiteindelijk onder water, met alle overlast die daar natuurlijk bij hoorde.

Ook op andere plaatsen stortbuien
Ook in andere delen van Nederland kwam het gisteren tot stortbuien, maar die duurden over het algemeen minder lang omdat er een behoorlijke vaart in zat. Het uiterste oosten van Nederland, waar de droogte op dit moment het nijpendst is, werd opnieuw vrijwel compleet overgeslagen. Daar zagen de mensen de buien met lede ogen langstrekken en werd de droogte alleen maar nijpender.

Dit weekend is de kans op buien nog maar klein. Zowel vandaag als morgen is er vrij veel bewolking met af en toe wat zon. Vandaag is de wind noordwestelijk, morgen komt hij uit uiteenlopende richtingen. Wordt het vandaag 20 tot 23 graden, morgen komt het kwik een paar graden hoger uit. Ook op de wat langere termijn verandert in deze temperaturen niet veel. Hoewel op sommige dagen een enkele bui kan vallen, worden voorlopig geen grote neerslaghoeveelheden meer verwacht.

Bron: MeteoGroup.

Gerelateerde berichten:

• Extreem weer in Europa (01/07/17 17:37)
• Meerdere tornado’s gisteren in de Benelux (10/08/19 15:59)
• Verregende herfstvakantie? (17/10/16 11:00)
• Koudeput oorzaak overstromingen (19/11/13 14:08)
• Genua depressie en Mistral (13/11/17 16:39)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.