De lange thuisreis van marechaussee Leendert van Vliet

5 jaar en 1 uur nadat hij in 1940 vertrok, was opperwachtmeester Leendert van Vliet weer thuis. Hij maakte voornamelijk deel uit van IIe Gevechtsgroep van de Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene. Wat hij beleefde, bleef bewaard, omdat Van Vliet "een niet aflatende drang had de ervaringen in woorden en gebaren van anderen als van mijzelf te willen vastleggen."

Opmars van de Irenebrigade door een Frans dorp richting Château Saint-Côme, augustus 1944. (Bron: Nationaal Archief)

Een relaas als dat van Van Vliet staat als de nieuwe longread op de website Vrij! Van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (www.75jaarvrij.nl). Op deze multimediale site verschijnt elke maand een uitgebreid artikel over een aspect van de bevrijding. Deze maand beschrijft historicus Herman Roozenbeek de reis van Van Vliet.

Op 10 mei 1940, de dag van de Duitse inval, diende de 30-jarige Leendert van Vliet bij de brigade Steenbergen (Noord-Brabant) van de Koninklijke Marechaussee. Hij was wachtmeester-titulair. De volgende ochtend moest de brigade naar Roosendaal vertrekken. Bepakt en bezakt stapte Van Vliet om 10: 30 uur op de fiets. Hij was 1 van de 273 marechaussees van voornamelijk de 1e Divisie van de Koninklijke Marechaussee die in de meidagen hun standplaats moesten verlaten. Via Roosendaal en een korte rustpauze in Normandië, ging hij naar Engeland. De 1e Divisie van de Koninklijke Marechaussee was een van de belangrijkste bouwstenen waaruit in ballingschap de Irenebrigade ontstond.

Van Vliet werd toegevoegd administrateur bij de staf van de IIe Gevechtsgroep. D-Day (6 juni 1944) kwam voor Leendert als een verrassing. Op 1 augustus volgde het verplaatsingsbevel. De brigade betrok in de nacht van 8 op 9 augustus een bivak in een weiland bij Cresserons (Fr.): "Zag een 'snipersnest'. Overal loopgraven. Overal lag Duitse ammunitie. Schier overal een troosteloze aanblik. Letterlijk alles is kapot geschoten. Het koren staat te rotten op het veld.", noteerde hij.

Leendert van Vliet als marechaussee (Bron: L.R. van Vliet, Om nooit te vergeten.)

De vuurdoop

Een paar dagen later, op 12 augustus, kwam de brigade in de 1e lijn te liggen. Mede door die onervarenheid vielen er bij de IIe Gevechtsgroep de volgende dag bij 1 mortieraanval 9 gewonden, onder wie de commandant majoor F.J. Molenaar. De brigade kwam traag vooruit door de verkeersopstoppingen aan geallieerde kant en passeerde in de vroege ochtend van 6 september de Frans-Belgische grens. De brigade lag bij Beeringen aan het Albertkanaal weer in de frontlinie. Laat in de avond van 20 september trok de eenheid over de grens met Nederland.

De brigade leverde eind oktober een bijdrage aan de bevrijding van Tilburg en trok in november naar Zeeland. De Irenebrigade voerde bewakingstaken uit op Walcheren en Noord- en Zuid-Beveland, terwijl op Schouwen-Duiveland nog Duitse troepen zaten. Tegen het eind van de oorlog raakte de brigade in Hedel verwikkeld in de zwaarste gevechten in haar bestaan. Er sneuvelden 12 man.

De Irenebrigade komt aan land in Normandië, augustus 1944. (Bron: Nationaal Archief)

Eindelijk thuis

Na de Duitse capitulatie op 5 mei trok de Irenebrigade op 8 mei als eerste geallieerd onderdeel Den Haag binnen. Daarna wilde Van Vliet nog maar één ding: naar zijn gezin. “En zo is het geschied dat ik, na op 11 mei 1940 om 10.30 uit mijn standplaats Steenbergen te zijn vertrokken, op 11 mei 1945 om 11.30 uur, ergo na een afwezigheid van vijf jaar en één uur (!) te Papendrecht mijn vrouw en dochtertje van toen 4½ jaar, in mijn armen mocht sluiten." Hij pakte de draad van vóór de oorlog weer op en keerde terug bij de Koninklijke Marechaussee, die hij in 1968 als adjudant-onderofficier verliet.

Voor het artikel maakte Roozenbeek gebruik van een uittreksel uit het dagboek van Leendert van Vliet van het NIMH (collectie Losse Stukken, 57, inv.nr. 3978). Het is niet bekend waar het oorspronkelijke dagboek zich bevindt.

Gerelateerde berichten:

• Van Vliet derde in openingsrit (05/01/14 23:20)
• Wielerunie niet verder met bondscoach Van Vliet (29/11/12 10:35)
• Kooijman, Schuurman en Van Vliet met satirische show (31/01/17 14:05)
• Mollema en Boom blij met vertrek Van Vliet (30/11/12 03:03)
• FOX besluit in winter over samenvattingen (08/08/13 11:36)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.