The future is legal. Een uniek congres over internetrecht: 15 sprekers over de toekomst van het recht

Mijn adviesbureau ICTRecht bestaat in november 15 jaar. En dat gaan we vieren met een uniek congres over internet, technologie en recht: The Future is Legal. 15 november. Houd deze datum vrij. Zodra het gehele programma klaar is, volgt de gehele uitnodiging!

Wat is dan internetrecht, zult u misschien denken? Daar schreef ik een artikel over in het Tijdschrift voor Internetrecht. Vaak lijkt het neer te komen op het feit dat het zwaartepunt van de rechtsvraag zich bevindt in een internet- of ict-aspect van de zaak. Inbreken in iemands computer – computervredebreuk – is dus internetrecht, omdat de kwalificatie van dit feit ict-specifieke aspecten kent die doorslaggevend zijn voor de zaak. Iemands hersens inslaan met een laptop (of wurgen met een netwerkkabel) is dat niet. Weliswaar is een laptop een ict-middel, maar dat aspect is an sich niet relevant – dit had net zo goed een hamer kunnen zijn.

Deze wijze van categoriseren is goed werkbaar, maar kent wel een fundamentele zwakte. Zij komt namelijk neer op een subjectieve inschatting van de ict-specificiteit, oftewel hoe ingewikkeld het is om de ict-georienteerde feiten juridisch te duiden of het best passende wetsartikel te vinden. Heel cynisch: een casus wordt als ‘internetrecht’ gekwalificeerd wanneer deze technisch te moeilijk is voor de beoefenaars van een der klassieke rechtsgebieden. Zodra het duidelijk is waar het om gaat, is het `gewoon’ recht geworden. Dat is weinig bevredigend natuurlijk.

Een iets minder cynische variant van deze constatering focust ook op de technische aspecten van de casus, maar dan vanuit het gezichtspunt dat de kwalificatie van deze aspecten nieuw is en daarmee een lastig te beantwoorden kwestie is. Kan men spreken van ‘openbaarmaken’ van een muziekwerk wanneer men automatisch en zonder bewuste handeling fragmenten daarvan via het Bittorrent-netwerk deelt met derden tijdens een downloadproces? Komt een overeenkomst tot stand wanneer men op een website op “Akkoord” klikt?

Mijn voorkeur gaat uit naar een tweeledige benadering. Ik onderscheid internetrecht in brede en in beperkte zin. Het internetrecht in beperkte zin is dan het rechtsgebied dat zich richt op botsingen tussen de grondrechten uitingsvrijheid, privacy, ondernemingsvrijheid en IE, met als uniek gegeven dat deze botsingen zijn ingegeven door een nieuwe innovatie of nieuwe regulering op informatie(technologie-)gebied. Dit is daarmee een variant op het klassieke informatierecht, dat botsingen tussen uitingsvrijheid, IE en privacy als uitgangspunt neemt.

In de brede zin vertrek ik vanuit internetrecht in technische zin, het vijflagenmodel dat hierop neerkomt:

Linklaag: op dit niveau gaat het om individuele verbindingen (links) tussen computers en hoe er op het laagste niveau data kan worden uitgewisseld. De bekende ethernetstekker en -kabels zitten op dit niveau.

Internetlaag: op dit niveau wordt er over individuele netwerken data uitgewisseld (inter-network, inderdaad). Hier wordt geabstraheerd van individuele netwerken en onderliggende hardware. Specifiek gaat het hier over de IP-pakketjes die van computer met IP-adres A naar computer met IP-adres B moeten gaan.

Transportlaag: op dit niveau kunnen computers (clients en servers of peer-to-peer) met elkaar communiceren en data uitwisselen. Hier wordt geabstraheerd van de pakketjes die op de internetlaag worden uitgewisseld. Hier stroomt data van punt naar punt. Het bekendste protocol op dit niveau is TCP, dat samen met het onderliggende IP-protocol een synoniem gaf voor het internet als transportmedium.

Platformlaag: op dit niveau worden faciliteiten geboden waarmee applicaties en communicatie eenvoudig mogelijk zijn. Het platform biedt een uniforme onderlaag of achtergrond waarbinnen dat allemaal kan.

Applicatielaag: op dit niveau krijgt de data betekenis. Er worden diensten (applicaties) gerealiseerd waar mensen (of apparaten) gebruik van kunnen maken. De bekendste dienst is het world-wide web, maar ook e-mail, chat, streaming video en dergelijke zijn applicaties.

Op elk van deze niveaus kun je rechtsvragen stellen die specifiek voor dat niveau relevant zijn. Op niveau internetlaag bijvoorbeeld: wat doe je met netneutraliteit, welke IP-pakketjes mogen voorrang? Of governance, welke nationale autoriteit mag welke routering verbieden of voorschrijven? Of op platformniveau: hoe machtig mag zo’n platform zijn, mogen ze hun eigen munt uitgeven of is dat aan natiestaten voorbehouden?

Het internetrecht in brede zin definieer ik dan ook als het vakgebied dat zich richt op conflicten rechtsvragen die raken aan internet in één van haar vijf verschijningsvormen en die zijn ingegeven door een nieuwe innovatie of nieuwe regulering op informatie(technologie-)gebied.

Naast deze benadering nog veel meer: de ethiek van AI, de toekomst van autonoom vervoer, wat moeten we met het begrip `toestemming’, private versus publieke handhaving, fakenews en een unieke workshop/simulatie hoe om te gaan met datalekken. Houd die dag dus vrij!

Arnoud

Het bericht The future is legal. Een uniek congres over internetrecht: 15 sprekers over de toekomst van het recht verscheen eerst op Ius Mentis.

Gerelateerde berichten:

• Kom je op 15 november ook naar The Future is Legal (en vakantiebericht)? (02/08/19 08:11)
• Ook ICT-jurist worden? Doe de ICTRecht Academy! (04/10/18 08:12)
• Liveblog: The Future is Legal, het jubileumcongres van 15 jaar ICTRecht #thefutureislegal (15/11/19 08:14)
• Wat is internetrecht nu eigenlijk? #VrijMoReFi (18/03/16 08:17)
• Mijn bedrijf bestaat vijftien jaar en dat gaan we vieren (21/05/19 08:13)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.