Op een halve kilometer hoogte waait een zware storm

Toegegeven, het is een weertype dat de meesten onder ons snel verveelt. Terwijl februari aan het einde een bizarre lentesprong maakte, trok maart binnen met onstuimigheid. Regen en wind werden ons deel. Tijdens de eerste paar dagen van maart bleef het allemaal nog binnen de perken en kwam het aan zee hooguit tot een krachtige bries, 6 Beaufort. Maar daarna was het hek van de dam. Vrijwel elke dag bracht ons veel wind, windstoten en een stevige plens neerslag. Waterschappen blij, fietsers gehuld in regenpak en afgeblazen hardloopwedstrijden. Maart laat zien dat de ‘westcirculatie’ nog bestaat.

De regen is opvallend, we hebben op de meeste plekken onze klimatologische maartsom al binnen en de maand is nog niet om. Mogelijk nog opvallender is de aanhoudende aanwezigheid van veel wind. Ook vandaag zal de wind een opvallende speler zijn. Niet alleen trekt de weer flink aan, ook zijn er zware windstoten mogelijk, zeker bij de buien die vanmiddag passeren. Dat de wind momenteel zo’n grote rol speelt heeft alles te maken met de low level jet.

Eigenlijk is de low level jet niets anders dan een zone met veel wind op geringe hoogte. Normaal spreken we van de jetstream (de straalstroom) en dan gaat het over windsnelheden op zo’n 8 tot 12 kilometer hoogte. Daar is het vrij logisch dat het hard kan waaien. Bij een low level jet is er veel wind op veel lagere hoogten aanwezig, onder de 1 kilometer.

Low level jet als verrassing bij hogedrukgebied
We kennen de low level jet uit twee verschillende weersituaties. De eerste is de meest lastige. Dat is de situatie waarin het aan de grond heel rustig is door de aanwezigheid van een hogedrukgebied. Voornamelijk tijdens de nachtelijke uren kan er dan op, zeg, 300/500 meter hoogte een forse wind staan, terwijl het aan de grond windstil is. Deze low level jet merk je dus vooral op in heuvelachtige gebieden en een niet goed verwachte low level jet kan dan ook zelfs gevaarlijke situaties opleveren. Je kunt met een vliegtuig opstijgen en al op 500 meter hoogte ineens in windkracht 6 terechtkomen, bijvoorbeeld. Ook in een auto is deze low level jet goed op te merken. Daar waar je in de redelijk vroege ochtend vanuit een zonnig dal een heuvel- of berggebied inrijdt, merk je dat -als vanuit het niets- het ineens heel hard waait. Terwijl het volledig helder is! Dat is dan de low level jet.

Low level jet bij algehele onstuimigheid
De huidige low level jet heeft een andere oorsprong. Deze komt voort uit een toch al sterk doorstroomd luchtpatroon. Boven ons land ligt momenteel ook de straalstroom, dus op grote hoogte. Onder die straalstroom kunnen gemakkelijk allerlei plukken ontstaan waarin het ook heel stevig waait. Die extra wind op 300 tot 1000 meter hoogte wordt teweeggebracht door luchtdrukverschillen op dat hoogtevlak. Er treden in een sterk doorstroomd luchtpatroon namelijk gemakkelijk allerlei luchtdrukverschillen op. Je ziet voortdurend kleine depressies ontstaan die hun oorsprong vinden in het tumultueuze windpatroon. Vergelijk het met een schoorsteen die stevig trekt. Als het buiten stormt en je steekt de open haard aan, zie je buiten de rook enorm kringelen en dansen en als de wind even minder straf is, zelfs de andere kant opwaaien. Zo rumoerig is het ook onder de straalstroom. En daardoor ontstaat momenteel ook de low level jet.

Stormwinden op zeer geringe hoogte koppelen mee
Ook gisteren hadden we te maken met een low level jet. Boven land waaide het gemakkelijk met 5 Beaufort, in de kustgebieden met 6 tot 8 Beaufort. De (zware) windstoten waren opvallend, waarbij het vooral in de kustprovincies tot vlagen van meer dan 80 kilometer per uur kwam, lokaal duidelijk hoger. De temperatuurgrafiek van IJmuiden van gistermiddag 13.00 uur laat zien dat al op 300/400 meter hoogte de windsnelheid 50 knopen bedroeg, dat is windkracht 10 oftewel een zware storm.

In de verwachte temperatuurgrafiek voor vandaag, rond 10.00 uur, zien we dat de low level jet iets hoger lijkt te liggen, rond 500/600 meter, maar ook 50 knopen bedraagt. Je kunt naar diverse weermodellen en -berekeningen kijken. Bijgevoegd is ook het windprofiel voor Midden-Nederland volgens het GFS-model. Daar zie je dat landinwaarts de windsnelheden op een 600/700 meter rond 45 knopen liggen. In alle modellen zie je accentverschillen, maar in alle modellen zie je vandaag en morgen de low level jet aanwezig zijn. Op zondag is er momenteel nog geen signaal van een low level jet.

Gevolgen van de huidige low level jet
Het belangrijkste gevolg van veel wind op geringe hoogte is dat die wind als het ware mee naar beneden kan vallen. Dit gebeurt vooral tijdens een bui. In een bui zijn er altijd veel verticale bewegingen aanwezig. Er zijn zowel stijg- als daalstromen. In de daalstroom bevindt zich de regen. Als de regen door de low level jet gaat, kan deze die stormwinden als zware windstoten mee naar het aardoppervlak duwen. Vandaar dat we ook vandaag weer, vooral tijdens de buien, zware windstoten verwachten. De zwaarste zullen in de kustprovincies waarneembaar zijn, met uitschieters die 85 of 90 kilometer per uur kunnen bereiken.

Ook morgen blijft de low level jet aanwezig. Vandaar ook dat het onstuimig blijft en er vooral bij buien het risico op zware windstoten blijft bestaan. Vanaf zondag lijkt de low level jet de wijk te nemen. Maar het is niet zo dat het dan gelijk rustig wordt!

Bronnen: MeteoGroup, Meteociel.fr,

Gerelateerde berichten:

• Zware windstoten ook in Limburg (23/11/09 16:37)
• Eerste najaarsstorm (11/11/10 06:03)
• Waarschuwing KNMI: zware windstoten en onweer (24/09/12 12:28)
• Maandag sneeuw na recordwarme eerste week maart (09/03/19 15:26)
• Doris Day (22/02/17 10:00)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.