Tussenrapport van de winter

Het lijkt voorlopig even gedaan met het winterweer in Nederland. Storingen zijn de komende dagen aan zet en brengen wolken, regen en wind met zich mee. Tegelijkertijd voert een zuidwestelijke wind bijna steeds zachte lucht aan, waarin het gemakkelijk tot waarden tussen 8 en 12 graden kan opwarmen. En daarmee is het zacht voor de tijd van het jaar.

Nu de kou voorlopig voorbij is, kunnen we een eerste tussenrapport van de winter tot nu toe opmaken. En dat dan weer aan de hand van de winterverwachting, zoals we die de afgelopen herfst al hebben uitgegeven. Voor degenen die het gemist hebben: het idee was dat de eerste winterhelft zacht en wisselvallig zou verlopen met meer regen dan normaal, af en toe veel wind (misschien wel een paar stormen) en temperaturen die af en toe erg hoog zouden uitpakken.

Daarna, was het idee, zou de boel geleidelijk tot rust komen waarna er vanaf half januari een duidelijk grotere kans op winterweer zou zijn. Met hogedrukgebieden in het hoge noorden en een toenemende kans op sneeuw. Uitmondend in een misschien wel koudere dan normale februarimaand, een echte wintermaand dus. Een beetje zoals in de winter van 2018.

Hoe ging het allemaal?
En hoe ging het vervolgens? De decembermaand was inderdaad nat en zacht, en toch brak de westcirculatie in onze omgeving niet door op de manier waarop het eigenlijk verwacht was. Tot stormen kwam het dan ook niet en er waren fasen waarin hogedrukgebieden boven Centraal-Europa toch meer tegengas gaven dan oorspronkelijk gedacht. Winterweer van enig formaat was er in december niet. Wel sneeuwde het rond de 16e een keer en kwam een tijdelijk laagje tot stand.

Noordwesterstorm
In januari hield het wisselvallige weer eerst nog aan. Meteen al kwam het tot een noordwesterstorm die de waterstanden langs de Nederlandse kust op 8 januari even flink liet stijgen, omdat er op dat moment ook springtij was. Daarna kwam het weer inderdaad meer en meer tot rust.

Opwarming boven Noordpool
Boven de Noordpool speelde zich meteen aan het begin van de maand een gebeurtenis af die van doorslaggevend belang leek voor het verloop van de rest van de winter. In de stratosfeer ging de temperatuur er in korte tijd met enkele tientallen graden omhoog. De Poolwervel, de straalstroom die de extreem koude lucht in de stratosfeer boven de Pool gevangen houdt, werd aan stukken geslagen. Het was wachten op het moment dat ditzelfde in de lagere delen van de atmosfeer zou gebeuren. En eenmaal zover, zou de kou dan naar het zuiden kunnen stromen, richting Europa. Het plaatje was op dat moment feitelijk al helemaal ingekleurd.

Werkelijkheid weerbarstig
Zoals vaak, bleek de werkelijkheid weerbarstiger. Het geweld waarmee de poolwervel in de stratosfeer kapotgeslagen werd, plantte zich wel naar beneden voort, in de richting van het deel van de atmosfeer waar ons weer gemaakt wordt, maar in veel minder sterke mate dan oorspronkelijk werd gedacht. De troposferische straalstroom, die ons weer genereert, liet uiteindelijk wel ruimte open voor het afstromen van kou van de Noordpool, maar dan op zo’n manier dat het vooral in Canada koud werd. En omdat deze kou in het oosten van Canada vrijwel steeds boven de veel warmere Oceaan terechtkwam, ontstonden daar aan de lopende band lagedrukgebieden.

Bij ons weinig winter
Ze trokken over de Oceaan naar het oosten, richting Europa en voorkwamen bij ons dat een noordelijk hogedrukgebied goed van de grond kwam. Er waren wel enkele uitbraken van koudere lucht, maar de echte kou bleef waar hij thuishoorde, namelijk in het noordpoolgebied. Zo waren er bij ons wel aanzetten tot winterweer, vooral vanaf halverwege de januarimaand, maar tot een stabiele wintersetting die langere tijd kon aanhouden, kwam het feitelijk nooit.

Sneeuw
De eerste periode met koud weer was meteen de hefstigste. Op dinsdag 22 januari viel in vrijwel het hele land een aantal centimeters sneeuw. Het had op dat moment al een aantal nachten matig tot lokaal streng gevroren en ook in de dagen na de sneeuw bleef het nog enkele dagen vriezen. Opvallend in die periode was dat weerkaarten niet zelden op een periode met aanhoudend winterweer hintten, maar dat dit spoor enkele dagen later ook weer netzo makkelijk werd losgelaten. En die wendingen in de berekeningen bleken het dan uiteindelijk ook bij het rechte eind te hebben. Dus werd op vrijdag 25 januari met de passage van een storing die ion het noordoosten nog een paar centimeter sneeuw viel, de eerste periode met kou al doorbroken.

Nog een poging
In de laatste week van januari probeerde winter het opnieuw, maar het was dankzij een laaghangend wolkendek dat er nog één keer een echt koude dag uit de bus kwam. Wel sneeuwde het enkele keren en kwam vooral in het binnenland op diverse plaatsen weer een sneeuwdek tot stand. Met name op woensdag 30 januari was iedereen in de ban van de sneeuw. Sneeuw die eerst op veel plaatsen achterwege bleef, maar gedurende de avonduren alsnog viel toen een polar low in ontwikkeling in Noord-Holland het land opkwam en naar het oostzuidoosten passeerde.

Kou Canada en VS
Tot en met de eerste dagen van deze week hield het licht winterse weer min of meer stand. Een volgende belangrijke gebeurtenis speelde zich af aan de andere kant van de Oceaan. Een golf met ijskoude lucht die van Canada over de VS naar het oosten trok, kwam boven de Oceaan terecht. Door de interactie met het veel warmere zeewater kwamen diverse lagedrukgebieden tot ontwikkeling, die inmiddels bij het Europese vasteland zijn aangekomen. Het zijn deze lagedrukgebieden die de winter bij ons voorlopig verdringen. Zacht weer is de komende dagen het devies met geregeld regen en af en toe veel wind. Zondag zou het zelfs tot een kortdurende storm kunnen komen.

Winter stelt tot nu toe teleur
Intussen tikte het klokje en worden de kansen op nog een winterperiode van formaat kleiner en kleiner. Daarmee stelt de winter toch teleur. Hoewel de aanwijzingen voor koudere fasen er in de tweede helft van de winter steeds waren, is geen van de kansen die zich op papier aandienden volledig ingekopt. De verstoring van de westcirculatie heeft uiteindelijk wel tot kou geleid, maar dan vooral in Canada en even in de VS en ook Siberië. Daarmee leren we dat het ook in situaties die er op papier veelbelovend uitzien, toch heel anders dan gedacht kan uitpakken. Het blijft complex.

Bron: MeteoGroup.

Gerelateerde berichten:

• Waar is het winterweer? (11/02/20 00:00)
• Een dik pak sneeuw! (12/02/17 12:00)
• De winter heeft misschien wel gekozen (09/12/19 10:37)
• Poolwervelsplit brengt kou dichtbij (08/01/14 10:27)
• De Scandinavische winter ‘13/’14 (18/02/14 14:53)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.