Sneeuwbuien afkomstig van polar low?

Aan het eind van woensdagmiddag ontstond voor de kust van Noord-Holland een klein lagedrukgebiedje. Daaromheen krulden winterse buien. Weermodellen hadden dit kleine laagje eerder op de dag niet in de smiezen. Er werd zelfs gesproken over een zogeheten polar low. Klopt dit, of was het slechts een gewoon laagje?

Venijnige lagedrukgebiedjes, afkomstig uit noordelijkere breedtegraden, brachten in het verleden bakken met sneeuw naar ons land. Zo kregen we in de koudegolf van 2012 met een zogenaamd polar low te maken. In de winter van 2010 en de koude decembermaand van dat jaar was het zelfs meerdere keren raak. Veel mensen herinneren zich het verkeersinfarct van 17 december nog wel. Zware sneeuwbuien trokken over de omgeving van Amsterdam. In korte tijd viel op sommige plaatsen 20 cm sneeuw. Omdat het al wit was, lag er na de sneeuwdump lokaal 30 cm!

Arctische lucht
Een polar low is een klein lagedrukgebiedje dat tot grote hoogte gevuld is met Arctische (ijskoude) lucht. Deze storingen ontstaan vaak heel snel in een gebied tussen Groenland en Lapland. Een belangrijke parameter voor de mogelijke ontwikkeling van een polar low is de laagste temperatuur in het 500 hPa drukvlak (op circa 5 km hoogte) die optreedt in de nabijheid van een bovenlucht trog. De ontwikkeling van een polar low is waarschijnlijk wanneer een koude bel lucht met een 500 hPa temperatuur van –40 graden of lager boven open water terechtkomt. Een polar low is relatief klein met een diameter van 400-800 km. Soms is dit nog veel minder met slechts 100 km.

Meestal komen de polar lows niet verder dan Schotland, Denemarken of Noorwegen. Wanneer echter een stevige noordelijke stroming langs de Noorse kust naar het zuiden tot de Noordzee staat, kan een polar low ook ons land bereiken. Het systeem krijgt energie van het relatief warme water van de Noordzee. Dit is momenteel een graad of 5, terwijl de bovenlucht op circa 5 km hoogte kan afkoelen tot -40 graden. Omdat het een zeer klein systeem is, valt de polar low eerst op de satellietbeelden nog niet op. Na verloop van tijd ontwikkelt zich een oog, net als bij een tropische storm. De lucht in de kern van het laag daalt namelijk, warmt en lost op. Rondom de kern stijgt de lucht juist snel en ontstaan buienstraten. De winden rondom de polar low bereiken dan stormkracht, 9 Beaufort, en er kunnen (zeer) zware windstoten voorkomen. Ook komt gevaarlijk onweer voor met veel inslagen. Eenmaal aan land verdwijnt de voeding en neemt de wind snel af. De zware sneeuwbuien die rondom het laag circuleren, kunnen tot diep in het binnenland doordringen en enkele tientallen centimeters sneeuw achterlaten. Weermodellen weten vaak geen raad met zo’n klein chaotisch systeem.

Wel of geen polar low?
Op het eerste gezicht leek het laagje boven de Noordzee een polar low. Maar de warme kern in het laag ontbrak vooralsnog. Daardoor kon geen oog ontstaan en was op de satelliet ook niks te zien. Ook werd de wind hard, 7 Beaufort en kwam het niet tot storm. Het laagje kon niet ver genoeg uitdiepen, omdat de bovenluchten nog niet koud genoeg waren. Zo was het op circa 5 km hoogte -33 graden. Boven Engeland was de bovenlucht circa -38 graden. Deze koude lucht bereikte ons land pas deze vroege ochtend, te laat dus. Ook was de lucht toen net iets minder koud. Ten oosten van zo’n koude trog zien we vaker laagjes ontstaan. Deze hebben weliswaar wat weg van polar lows, maar zijn in feite gewone laagjes.

Als het laagje wat noordelijker was ontstaan was het temperatuurverschil tussen de bovenlucht en de oceaan groter en kon langer worden geprofiteerd van deze energie. Wellicht was dan wel een polair low ontstaan. Wat dat betreft had dit systeem dus trekjes, maar was het officieel gezien zeker nog geen polair low. Dat neemt niet weg dat het een boeiende situatie was. Het laag kwam begin van de avond aan land en zorgde voor flinke sneeuwval in een strook van de omgeving van Amsterdam naar de Achterhoek en Twente. Op sommige plaatsen viel in korte tijd ruim 5 cm sneeuw. Nabij Leiden werd onweer waargenomen. Als we het beestje een naam geven zou Arctische depressie een goede benaming zijn. In het voorstadium van een tropische orkaan en tropische storm, wordt immers (vanaf windkracht 6) ook gesproken over een tropische depressie. Gisteren mat de windmeter in IJmuiden windkracht 7.

Verse sneeuw en strenge vorst
De meeste sneeuw viel overigens niet uit de sneeuwbuien, maar uit het sneeuwfront eerder op de woensdag. Het Zeeuwse Cadzand kon 10 cm noteren. De sneeuw smolt daar wel deels weg in de middag. In Zuid-Limburg lag lokaal nog meer en bleef de sneeuw wel liggen. Zo werd in Vijlen en Simpelveld respectievelijk 8 en 9 cm gemeten. Op het Drielandenpunt nabij de Vaalserberg viel zelfs 12 cm. Boven dit verse sneeuwdek kon het afgelopen nacht streng vriezen. Zo noteerde weerstation Vijlen-Mamelis, in het Selzerbeekdal, -11,0 graden. Iets verderop langs de Duitse grens mat het weerstation van MeteoGroup in Vijlen -12,0 graden. Pas om 10 uur in de ochtend kwam het kwik boven de -10 graden uit.

Gerelateerde berichten:

• KNMI: Waarschuwing voor zware sneeuwbuien (29/01/10 23:04)
• KNMI waarschuwt voor `pittige` sneeuwbuien (30/01/10 12:32)
• Bliksemse sneeuwbui (04/12/16 12:20)
• De novemberwinter van 1985 (08/11/19 13:15)
• Fikse sneeuwbuien trekken over het land (06/01/10 15:05)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.