Wanneer kun je juridisch spreken van een cyberoorlog?

Nederland is in een “cyberoorlog” met de Russen verwikkeld, zegt minister Ank Bijleveld van Defensie. Dat meldde Nu.NL onlangs. De aanval op het het wifi-netwerk van de OPCW in Den Haag door vier GRU-agenten zou deel zijn van een grotere hoeveelheid cyberaanvallen van Rusland op Nederlandse infrastructuur, waarbij de minister het desgevraagd aanduidde als een “cyberoorlog”. Enkele dagen later werd dat genuanceerd, de uitspraak was “vanzelfsprekend niet letterlijk bedoeld”. Wat een paar lezers ertoe bracht me te vragen, wanneer spreek je wél letterlijk van een cyberoorlog? Is dat juridisch een begrip?

Het korte antwoord: nee, dat is geen juridisch gedefinieerde term. De meer algemene term `oorlog’ is dat soort van wel – een gewapend conflict tussen staten, heel algemeen gezegd. Daar zijn allerlei variaties op, waarvan de meest symbolische denk ik wel is artikel 2 United Nations Charter, dat simpelweg het voeren van (en dreigen met) oorlog verbiedt. Klinkt mooi, maar oorlog is een dusdanige uitzonderingstoestand dat de wettelijke theorie al heel snel zal wijken voor de brute praktijk.

Je zou natuurlijk kunnen zeggen, vanwege de prefix cyber- is een cyberoorlog dan een oorlog die al cyberend wordt uitgevoerd. Oftewel, de middelen van oorlogvoering zijn ICT-middelen in plaats van bommen en granaten. Maar ik zie echter een paar belangrijke verschillen tussen cyberaanvallen zoals die vandaag de dag gebeuren, en wat we klassiek onder “oorlog” verstaan.

Bij een oorlog is meestal sprake van gerichte aanvallen: een stuk land veroveren, defensie platleggen, industrie of hulpbronnen veroveren. Cyberaanvallen zijn echter meer ongericht: eens zien wat we plat kunnen leggen, hoe we het land kunnen destabiliseren. Een hoop dingen proberen en zien waar je succes hebt. Dat vind ik nauwelijks te vergelijken met een militaire invasie of een luchtbombardement. Daarbij komt dat dit soort aanvallen vaak worden ondernomen door losse hackersgroepen, die weliswaar vaak gelieerd zijn aan de staat maar geen militaire eenheden zijn. Dat hoeft ook helemaal niet bij dit soort aanvallen.

Ik zou dan zelf ook eerder spreken van cyberterrorisme of cyberguerrilla, ook daar zie je vaak een hoop probeersels waarbij de successen beklijven en de mislukkingen nauwelijks opvallen. Maar ik geef meteen toe dat dat een stuk minder spannend klinkt dan `oorlog’.

Arnoud

Het bericht Wanneer kun je juridisch spreken van een cyberoorlog? verscheen eerst op Ius Mentis.

Gerelateerde berichten:

• VN willen verdrag tegen cyberoorlog (30/01/10 21:01)
• Ik kan niet eens meer gewoon een spelletje spelen (17/04/13 08:22)
• Is “ik ben erbij” klikken op Facebook juridisch bindend? (07/07/15 08:16)
• Bedrijven, hotels en instellingen mogen internet wél filteren (28/07/15 08:17)
• Wanneer is een reservering nu juridisch bindend? (09/04/13 08:14)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.