Noordoost-Mallorca totaal ondergelopen

Twee weken geleden tolde er bij Griekenland een medicane rond, afgelopen dinsdagavond schoof een groot buiencomplex over de Spaanse Balearen. De Middellandse Zee is in de herfst een bron van onweer en regen. Afgelopen woensdagochtend kon men op Mallorca de balans opmaken van een zeer ruige middag, avond en nacht. Er vielen stortbuien, de rivier trad buiten zijn oevers en het gevolg was een lawine aan water en modder. De media in Spanje staan vol van verhalen van getroffenen. Het water heeft in veel huizen tot twee meter hoog gestaan. Er is gisteren onmiddellijk hoog bezoek vanaf het Spaanse vasteland gearriveerd, zo kwam president Sanchez de schade in ogenschouw nemen en de inwoners bijstaan.

Oorzaak 1: warm water
Er zijn drie hoofdoorzaken van dit noodweer op Mallorca. Het begint bij de watertemperatuur van de Middellandse Zee. Na de lange warme zomer is deze momenteel op zijn warmst. De wateren zijn al snel 22 of 23 graden, bij ondiepe kustgebieden nog een paar graden hoger. Warm water staat ook de hele dag te dampen. De kustregio’s van Spanje zijn in deze tijd van het jaar dan ook tamelijk klam; de luchtvochtigheid is hoog. Daardoor ‘voel’ je als het ware dat de kans op onweersbuien groot is. Maar die kans kan alleen ingelost worden als de luchtdruksituatie daar geschikt voor is. In een onstabiele atmosfeer kan dat vocht transformeren in regenbuien.

Oorzaak 2: Onstabiliteit
Daarmee komen we gelijk op de tweede oorzaak van het noodweer: een bel met koude lucht. Boven het Spaanse binnenland lag dinsdagavond een zogeheten koudeput. Het betekent dat de lucht op 5 tot 10 kilometer hoogte dermate koud is, dat dit onstabiliteit opwekt. De lucht wordt als het ware ‘omhoog gezogen’ door het grote temperatuurverschil tussen het aardoppervlak (of: wateroppervlak) en op enige hoogte. Ook al lag die koudeput met zijn kern niet precies boven de Balearen, zij hebben er zeker mee te maken gekregen. Ook daar was de lucht namelijk onstabiel van opbouw. Doordat er zoveel voeding van het warme en dampende zeewater was, konden de buien ongebreideld doorgroeien en dus ook weer veel regenwater loslaten.

Oorzaak 3: Reliëf
Hobbels en bobbels in het landschap zijn behoorlijk bepalend voor wat betreft de uiteindelijke weersituatie. En dat is hier ook weer gebleken. De buien die in een rijtje vanuit het zuiden kwamen aandrijven, ontmoetten op hun koers de bergen in het noordoosten. Deze bergen zijn niet zo hoog, ze hebben veelal toppen tussen 350 en 500 meter. Maar dat is hoog genoeg om extra stuwing te creëren; extra stijgkracht en daardoor ook extra neerslag. Een deel van de buien is, doordat ze steeds dezelfde koers hadden, tegen de bergen uitgeregend. Dit gebeurde een paar uur achter elkaar, met verschillende buien en vandaar dat er lokaal meer dan 200 millimeter naar beneden kon komen. Daarbij komt dat het gevallen regenwater niet horizontaal kon wegstromen, maar dat in raptempo langs de berghellingen deed.

Overige oorzaken
Deze drie verklaringen geven nog niet alles weer van wat er is gebeurd. Deels is het toeval, net als in het hele leven. Het is toeval dat de buien zich in een rijtje achter elkaar hebben gerangschikt en precies over de aangedane plekken trokken. Maar met toeval als gatendichter van oorzaken ben je er nog niet. Deze catastrofes hebben ook vaak met de inrichting van het landschap te maken. De rivier die in het noordoosten van Mallorca vanuit de bergen naar de zeemonding loopt, is namelijk ooit gekanaliseerd. Daarmee is de route van de rivier door de mens bepaald. En dat werkt over het algemeen prima, totdat er zoveel neerslag valt, dat de rivier buiten zijn oevers treedt. Op dat moment zal de stroom aan water en modder zijn eigen route gaan volgen. Omlaag, met de zwaartekracht mee, naar de zee. Vaak is dat de oorspronkelijke route van het water, de oude rivierbedding, die niet zelden in de loop der jaren voor andere activiteiten in gebruik is genomen. Zoals parkeerplaatsen, wegen, moestuinen of zelfs woonwijken. En we weten; keihard stromend water is niet te stoppen en neemt alles op zijn weg mee.

Al met al is het een ramp die Noordoost-Mallorca heeft getroffen. Je kunt het weer niet de schuld geven. Ook ligt de schuld niet bij de bergen of bij de inwoners. Om herhaling van deze ellende te voorkomen, lijkt het wel belangrijk om bij de inrichting van de omgeving rekening te blijven houden met de uitwassen van het weer en de kracht van natuurgeweld. Er zijn situaties die slechts 1 keer per 40 jaar optreden, maar waar je liever nooit meer mee te maken krijgt.

Bronnen: MeteoGroup, TVE.

Gerelateerde berichten:

• Bom ontploft in restaurant Mallorca (09/08/09 15:30)
• Luchthaven Mallorca heropend (30/07/09 18:52)
• Luchthaven Mallorca gesloten na aanslag (30/07/09 16:33)
• Tweede bom ontploft op Mallorca (09/08/09 17:10)
• Koning Spanje gewoon op vakantie op Mallorca (02/08/09 07:26)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.