Op naar de langste hittegolf ooit?

Nederland piept en kraakt onder droogte. Op de meeste plaatsen is er al tweeënhalve maand geen regen van betekenis gevallen. En nu is er echte hitte op komst. De ‘bakovenweek’ van de zomer van 2018 komt eraan.

Arnhem, gisterochtend rond 9 uur. Ik fiets de stad uit voor mijn vaste rondje over de Veluwezoom. De zon schijnt aan een vrijwel onbewolkte hemel. Echt blauw is het niet, er zit behoorlijk veel stof in de lucht. Via de Cattepoelseweg rijd ik omhoog in de richting van de wijk Alteveer, het Openluchtmuseum en de dierentuin. Het gras in de bermen is bruin, vooral de berken laten hun blad steeds meer vallen.

Geen regen
De droogte slaat toe. Al sinds het begin van mei is er geen regen van betekenis meer gevallen. De Nederlandse natuur, die aan veel regen gewend is, weet zich steeds minder raad met de lange zomer van dit jaar. Zelfs in de bossen, die het beschikbare water in het algemeen het langst vasthouden, is het meeste gras nu bruin en begint de ondergroei, die ik niet anders dan groen ken, meer en meer rood te kleuren.

Herinneringen aan 1976
Herinneringen uit 1976 dringen zich op. Het was de zomer waarin ik 8 jaar oud werd. Ook toen was het alleen maar warm, eigenlijk voor de tweede zomer op rij. Het gras in Garderen was bruin en we zwommen in het Uddelermeer, onder het toeziend oog van onze ouders. Grote bosbranden teisterden de Veluwe, we zagen de rookkolommen ervan vanuit het dorp hoog de lucht in gaan, dagenlang.

De vakantie ging naar Engeland, dat net als Nederland door een historische droogte werd getroffen. We zaten in Seaton, in het zuiden, in een verdorde omgeving. De Atlantische Oceaan leek Middellandse Zee. Drie weken lang kregen we geen druppel regen en zagen we alleen de zon. De Thames was een smalle rivier geworden, op steeds meer plaatsen kwam drinkwater alleen nog uit tankwagens.

Geur van verdord gras
Op mijn fietsje bereik ik de Terletse heide. De geur van verdord gras en de naalden van dennenbomen dringt zich op. Het is een geur die ik eigenlijk alleen van de Spaanse hoogvlakte ken, maar op de Veluwezoom nu algemeen te ruiken.

Bij de Hessenweg maak ik mijn traditionele foto van het groepje eiken in de verte. Als je erheen kijkt, loopt het land omhoog. De horizon is daardoor dichtbij en de eikenbomen staan er precies op. Ongeveer 30 hooglanders versperren de weg. Ze bivakkeren hier al weken, omdat er schaduw is en ze nog een beetje eten kunnen vinden. Het Hessengat, een natuurlijke poel, heeft nog water en dient voor het lessen van de dorst. Hebben de dieren hier geluk, op andere plaatsen op de Veluwe is het water allang verdwenen. Daar hebben hooglander, hert, moeflon en zwijn steeds meer dorst. Jonge zwijntjes vallen al geregeld om door watergebrek. Hier en daar worden poelen wekelijks volgespoten, maar lang niet overal is dat mogelijk.

Stofbad
De hooglanders hebben het warm. Ze porren met hun poten en soms hun horens in de grond en gooien het stof zo op dat het op hun lichaam weer neerkomt. Het lijken wel olifanten die een stofbad nemen. Het gras, dat normaal de heide bedekt en als voedsel dient, staat laag en is verdord. Er zit nog maar weinig voedingswaarde in.

Grote temperatuurverschillen
De droge grond brengt een opvallend grote dagelijkse gang van de temperatuur teweeg. Koelt het in de nachten door het ontbreken van vocht in de lucht net zo makkelijk tot beneden 10 graden af, overdag jaagt de zon de temperaturen zonder al teveel moeite richting 30 graden.

Daar komt de (langste) hittegolf (ooit?)
Omdat de bovenlucht nog niet heel erg warm is geweest, bleef een echte hittegolf tot nu toe uit, maar dat gaat deze week veranderen. Doordat de luchtdruk boven de oceaan daalt, komt hoog in de atmosfeer boven Europa een zuidelijke wind op gang die daar steeds warmere lucht aanvoert. Op een hoogte van 1500 meter stijgt de temperatuur van ongeveer 11 graden nu tot 16 of 17 graden tegen het einde van deze week. Met zonnig weer kun je daar maximaal 18 graden bij optellen voor de maximumtemperatuur. Onder ideale omstandigheden komen we in de loop van deze week dus ruim boven 30 graden uit.

Om van een hittegolf te mogen spreken, hebben we een serie van minimaal 5 opeenvolgende zomerse dagen nodig (met maximumtemperaturen boven 25 graden) en minimaal 3 tropische dagen. Met gisteren erbij zitten we in De Bilt nu al op een serie van 8 opeenvolgende zomerse dagen, aan de tropische dagen wordt deze week gewerkt. Zoals het er nu voorstaat, tekenen we donderdag de derde tropische dag aan. We hebben dan meteen een hittegolf van 12 dagen te pakken, die pas eindigt als er weer een dag volgt met een maximumtemperatuur beneden 25 graden. Die zou weleens lang op zich kunnen laten wachten. Daarmee komt meteen de langste hittegolf sinds het begin van de moderne waarnemingen aan het wankelen, die nu nog uit het jaar 1975 stamt. Toen duurde een hittegolf 18 dagen.

Heide probeert te bloeien
Ik passeer de Posbank, die pal in de zon ligt, en rijd omlaag naar Rheden. Vandaar fiets ik door naar De Steeg om vanaf daar, via een route door een stuk natuur dat De Lappendeken heet, opnieuw de Posbank te beklimmen. Het begint steeds drukker te worden. Het groenste stukje bos op mijn route laat varens zien die slap hangen door watergebrek. Eenmaal boven is het op het Herikhuizerveld behoorlijk warm geworden. De heide probeert in bloei te komen, maar slaagt daar dit jaar naar verwachting nauwelijks in door watergebrek en hoge temperaturen. De bijenkasten die normaal langs de weg staan, zijn er nog niet en blijven misschien wel weg.

Door het bos gaat het verder in de richting van Rozendaal (net buiten Arnhem). Vlak voor de afdaling langs de begraafplaats in het bos steekt een grote keiler (een mannetjes wild zwijn) het fietspad over en rent het bos in. Misschien is hij wel wezen drinken bij de poelen onderaan de berg, waar enkele beken ontspringen. Normaal zien we ze hier nooit. Het dier ziet er nog wel gezond en levendig uit.

We zetten ons schrap
Eenmaal terug bij huis wijst de thermometer alweer meer dan 25 graden aan. En dan moet de echte hitte nog komen. We zetten ons schrap voor wat voorlopig de warmste week van deze zomer lijkt te worden. En alles wat nog daarna komt…

Bron: MeteoGroup.

Gerelateerde berichten:

• Droogte in China (25/03/10 23:30)
• Waar blijft de regen van betekenis? (08/10/16 14:49)
• Bakken met regen (12/07/17 09:08)
• Vroege voorjaarsdroogte: regen van betekenis? (05/04/14 11:58)
• Catherine Keyl vindt langdouchers asociaal (26/07/18 09:00)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.