Warmte-onweer

Het is nog maar begin juni en nu al is het aantal tropische dagen in delen van Europa aanzienlijk. Er zit nauwelijks beweging in de atmosfeer en de verschillende luchtsoorten verplaatsen zich dan ook amper. De droge en warme lucht bevond zich steeds boven noordelijk Europa, de wat koelere lucht boven het Iberisch Schiereiland en de erg warme, onstabiele lucht boven Centraal-Europa. Vooral in laatstgenoemde luchtsoort ontstaan soms stevige onweersbuien; ook wel warmte-onweer.

Het is de laatste tijd bijna dagelijkse kost in de centrale delen van Europa. Zomerse tot tropische temperaturen, waarbij later op de dag stevige regen- en onweersbuien ontstaan. Soms gepaard met hagel, veel regen in korte tijd en forse windstoten. Regionaal wateroverlast en zelfs tornado’s.

Eerst stapelwolken
Die zware buien ontstaan in de (erg) warme en vochtige lucht en worden vaak nog wat geholpen door kleine lagedrukgebiedjes die in de hogere luchtlagen van de atmosfeer aanwezig zijn. De luchtmassa boven het continent wordt vanaf de middag onstabiel, wat wil zeggen dat een bel met warme lucht vanaf de grond ongehinderd kan stijgen. Op zijn weg omhoog koelt de luchtbel af en door het afkoelen, ontstaat een overschot aan vocht. Warme lucht kan meer vocht bevatten dan koude lucht. De lucht begint dan te condenseren en vanaf dat moment zien we vanaf de grond een stapelwolk ontstaan, die onder de juiste omstandigheden verder kan uitgroeien tot een bui.

Temperatuurverschil
Dit laatste gebeurt naarmate het temperatuurverschil tussen de grond en de hogere luchtlagen groter wordt. Een stapelwolk kan dan nog verder in de hoogte groeien, tot uiteindelijk een enorme buienwolk. Met de (zeer) hoge maximumtemperaturen van de laatste tijd en de wat koudere lucht op hoogte ontstonden op deze manier de laatste weken geregeld fikse en zware onweersbuien.

Onstabiel
Begin van de middag is in dit soort situaties meestal het moment dat de lucht onstabiel begint te worden en de eerste stapelwolken en lokale buien ontstaan. Naarmate de middag vordert wordt het nog iets warmer, waardoor het temperatuurverschil tussen het aardoppervlak en de hogere luchtlagen groter wordt en de buien verder kunnen uitgroeien en daarmee ook zwaarder worden.

Voedingsbron
De meest actieve buien vallen dan ook vaak op het warmste moment van de dag, de late middag en begin van de avond. Zodra de temperatuur in de loop van de avond en vooral nacht weer begint te zakken, wordt het temperatuurverschil tussen de grond en de lucht op hoogte weer kleiner, en verdwijnt de voedingsbodem voor de buien. Ze zwakken af en lossen uiteindelijk weer op. Slechts een enkeling weet zichzelf ook ’s nachts in stand te houden en overleeft de nacht.

Onweer
Het onweer is vaak een gevolg van een samenloop van omstandigheden, waarbij naast de grote temperatuurverschillen ook wind en luchtvochtigheid een grote rol spelen. In dit soort warmtebuien gebeurt van alles met de druppels en ijskristallen. Ze worden in de bui alle kant op geduwd en botsen daarbij ook tegen elkaar aan. Ook bevriezen en smelten ze in dit proces, waardoor spanningsvelden ontstaan. De verschillen tussen deze spanningsvelden kunnen zover oplopen dat er uiteindelijk (wat) gedonder of een lichtflits waargenomen kan worden, ofwel onweer. Hoe zwaar een onweersbui uiteindelijk precies wordt, is over het algemeen pas kort van tevoren vast te stellen.

Hagelstenen van 11 centimeter!
De afgelopen dagen kwam het op diverse plaatsen in centraal Europa weer tot dit soort zware onweersbuien, waarbij in Slovenië vrijdag zelfs hagelstenen van 11 centimeter voorkwamen! De dag ervoor was het raak in het noorden van Italië, Oostenrijk en boven de noordelijke Adriatische Zee, met daar enorme hoeveelheden bliksemontladingen. Ook de komende dagen blijven vooral in de centrale delen van Europa van dit soort stevige onweersbuien mogelijk.

Wateroverlast
Omdat er nauwelijks beweging in de atmosfeer zit, ofwel weinig stroming, bewegen de buien zeer traag. Ontstaat zo’n bui dus boven een bepaalde plek, dan kan hij ter plekke volledig uitregenen en daarmee veel regenwater in korte tijd loslaten. Regionaal kan het daardoor tot wateroverlast komen.

Eigen land
Ook in ons eigen land kan vanavond en vannacht weer een lokale regen- of onweersbui vallen. Begin van de avond is de kans het grootst in vooral in het zuidoosten en oosten van het land, en vannacht vooral in het noordoosten. Lokaal kan het daarbij ook hagelen en kan veel regen in korte tijd vallen.

Gerelateerde berichten:

• De warmte verdreven (18/06/19 15:19)
• Tropisch warm (17/06/19 14:18)
• Hoogtepunt meihitte met lokaal fel onweer (28/05/18 12:24)
• Eerste landelijke zomerse dag! (20/05/14 12:20)
• Tornadoseizoen van start (07/05/19 14:31)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.