Windhoos of valwind in Schalkhaar en Almelo?

Code oranje gistermiddag en avond in vrijwel heel het land…. Naast wateroverlast, hagel en onweer zijn er ook meldingen van stormschade. Waren dat windhozen of valwinden?

Heel veel schade

Het noodweer dat gistermiddag en avond over grote delen van ons land trok, heeft op diverse plaatsen een schadespoor achtergelaten. De meeste schade werd veroorzaakt door water, het kwam met bakken uit de hemel. Op sommige plaatsen, bijvoorbeeld Nijmegen-Noord, kwam in korte tijd meer dan 70 mm regen naar beneden, 7 emmers per vierkante meter! Dat is meer dan dat er in een hele maand mei naar beneden komt. Sommige straten veranderden in rivieren. De brandweer was tot in de late uren bezig om kelders leeg te pompen. Het donderde en het bliksemde, meest hoog in de atmosfeer, maar soms sloeg de bliksem in. Met name in Utrecht vielen hagelstenen uit de lucht met een doorsnede van 3 cm…

Schalkhaar en Almelo

Maar er kwamen ook meldingen voor van omgevallen bomen, schade door wind. In het Overijsselse Schalkhaar bij Deventer rukten stormachtige winden maar liefst 37 reuzenpopulieren uit de grond en ontsnapten vier paarden aan de dood. Het gebeurde net buiten het dorp. De bomen vielen zoals in een bericht in de Stentor als door een wonder allemaal de ‘juiste’ kant op. Imposant zijn ook de enorme wortelpartijen die met aarde en al uit de grond zijn gerukt. Ook in Almelo in Twente werd door dagblad Tubantia geschreven over een windhoos. Volgens het dagblad heeft de wind een flinke ravage achtergelaten. Ook hier is de schade zeer plaatselijk, op de Bolkshoekweg. Bomen zijn met wortel en al uit de grond gerukt en takken liggen overal. Een boom is bovenop een tractor gevallen. Gelukkig hebben zich geen persoonlijke ongelukken voorgedaan.

Windhoos of valwind

Vaak zien we in de media dat na schade door wind er meteen gesuggereerd wordt dat het om een windhoos gaat. Windhozen komen in Nederland regelmatig voor, maar gisteren niet. Voor de vorming van een windhoos, een roterende wind, heb je windschering nodig, een verandering van windsnelheid en windrichting met de hoogte. Daar was gisteren amper sprake van. Er is ook geen windhoos gezien (laat staan gefotografeerd). Wel is behoorlijk schade gemeld. Uit het getuigenverslag in de Stentor ‘de geknakte populieren liggen keurig op een ritje in het weiland’ betreft het hier niet om roterende winden, maar om wind uit 1 richting. Overigens wel met een snelheid 90 tot 100 km per uur waardoor hele bomen uit de grond gerukt kunnen worden. De schade is hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door een zogenaamde valwind ook wel downburst genoemd.

Hoe ontstaat een valwind?

Valwinden kunnen voorkomen tijdens zware (onweers)buien. Ze zijn zeer lokaal, maar kunnen door grote snelheid enorm veel schade aanrichten. Een onweersbui ontstaat door sterke stijgbewegingen. Warme en vochtige lucht stijgt op en condenseert tot een stapelwolk. Als de stapelwolk flink doorgroeit en met z’n kop in het ijs komt (op grote hoogte van de atmosfeer vriest het) kan zich neerslag vormen. Dat gaat soms heel snel. Tussen het moment van een blauwe lucht zonder wolk en een uit de kluitengewassen regenwolk zit soms maar een kwartier. Doordat de stijgende luchtbewegingen verhinderen dat neerslag (regen en hagel) naar beneden vallen, kan de concentratie aan neerslagdeeltjes in een wolk flink oplopen. Op een gegeven moment valt de neerslag, mede onder invloed van de zwaartekracht naar beneden. De neerslag en de lucht eromheen is kouder dan de omgeving en kouder dan de luchtlagen onder de wolk. Koude lucht is zwaarder dan warme lucht. De vallende neerslag gaat versnellen naar beneden toe. Als de luchtlaag onder de wolk ook nog eens droog is, zal de vallende neerslag deels verdampen. Door het verdampingsproces koelt de lucht nog verder af, wordt de lucht nog zwaarder en zal de snelheid waarmee de lucht naar beneden komt nog verder toenemen. Uiteindelijk bereikt de neerwaartse luchtkolom de grond en zal zich daarna horizontaal verspreiden. De snelheid waarmee de lucht naar beneden komt kan oplopen tot meer dan 100 km per uur. Als er hoog in de atmosfeer veel wind staat (dat was gisteren niet het geval) kan een deel van deze wind door de neerwaartse valwind mee worden getrokken en kan de windsnelheid aan de grond zelfs oplopen tot boven 200 km per uur zoals de beruchte valwind in Vethuizen op 14 juli 2010. Door deze hoge snelheden kunnen valwinden net zoveel schade veroorzaken als een windhoos of een tornado.

Bronnen: MeteoGroup, de Stentor, Tubantia

Gerelateerde berichten:

• Hagelschade (31/05/18 13:43)
• Hevig onweer treft regio Roermond (07/10/09 22:12)
• Wateroverlast aan Belgische kust (23/11/09 13:29)
• Windhoos richt schade aan in Dalfsen (30/07/09 23:09)
• Nachtvorst na nattigheid... (19/10/16 11:54)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.