Doorbraak dam Kenia klimaatverandering of mensenwerk?

Een week na de doorbraak van een dam in Kenia is men nog steeds op zoek naar slachtoffers. De Solaidam in de regio Nakuru brak op 9 mei door na hevige regenval. De modderstroom die daardoor ontstond sleurde hele dorpen mee. Inmiddels zijn 48 doden geborgen en wordt nog naar 30 vermisten gezocht. Na het doorbreken van de dam wordt er volop gespeculeerd over de oorzaak. Is het klimaatverandering of komt het door menselijk handelen?

Regentijd

In Kenia kent met droge en natte seizoenen. Er zijn twee regentijden, de regentijd die in maart is begonnen, is de grote of lange regentijd en duurt tot juni. Daarna breekt een lange droge periode aan. In deze periode van droogte maken de boeren gebruik van water dat in de regentijd is opgevangen in waterbekkens.De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in het maken van wateropvangbekkens en reservoirs. Deze aanpassing aan het klimaat werkt goed en maakt land en mens weerbaar in tijden van droogte Het water wordt tegengehouden door van zand gemaakte dammen. De afgelopen jaren viel er in de lange regentijd veel te weinig regen. Met smacht keek men uit naar de regentijd in maart. Die verloopt tot nu toe heel heftig. De regen komt soms met bakken uit de hemel, soms valt er zoveel regen dat rivieren het niet aankunnen. Het waterniveau achter de zanddammen liep de afgelopen periode dan ook hoog op.

Koffie en rozen

In Nakuru wordt op veel plaatsen koffie verbouwd en worden rozen gekweekt, die onder andere ook geëxporteerd worden naar ons land. Vooral het kweken van rozen vergt veel water. In het getroffen gebied wonen mensen die allemaal werken op 1 grote boerderij. De grootgrondbezitter heeft de afgelopen jaren veel grond opgekocht van kleine boertjes, maar zorgt nu wel voor veel werkgelegenheid in regio. Ook heeft hij de afgelopen jaren scholen en ziekenhuizen gebouwd. Maar ook heeft hij dammen op zijn terrein laten aanleggen om water te verzamelen voor de teelt van rozen.

Klimaatverandering?

De regen die de afgelopen maanden viel, was heftig. Rivieren konden het wassende water niet aan en er werd behoorlijk druk op de dammen uitgeoefend. Een van de dammen, de Solaidam heeft het dus niet gehouden en is een week geleden doorgebroken. Of de heftige regen in deze regentijd het gevolg is van klimaatverandering is niet duidelijk. Er moet nog veel onderzoek worden gedaan om de relatie te vinden tussen de regentijden in het oosten van Afrika en het veranderende klimaat. Volgens sommige onderzoekers wordt het in het oosten van Afrika door de opwarming natter, andere onderzoeken wijzen uit dat het juist droger wordt. De mensen zelf in het gebied zien dat het weer steeds onvoorspelbaarder en extremer wordt. Soms valt er een paar jaar achter elkaar veel te weinig regen en wordt er dankbaar gebruik gemaakt van het water dat is opgevangen achter de dammen. Soms, zoals dit jaar, valt er zoveel regen dat de dammen het niet aankunnen. Dat er dit seizoen veel regen valt, heeft zeker ook te maken met het warme water van de Indische Oceaan. Dat is op dit moment veel warmer dan normaal. Er zijn speculaties dat vulkaanuitbarstingen op de zeebodem van de Indische Oceaan verantwoordelijk zijn voor de verhoogde zeewatertemperaturen. Dat de hevige regenval veroorzaakt wordt door klimaatverandering wereldwijd is dus niet zomaar gezegd.

Schuldvraag

Intussen wordt er ook gekeken naar de bestuurders en de rozenkweker. Zijn de dammen die hij de afgelopen jaren heeft gebouwd wel legaal? Sommige dammen houden ook het water tegen van rivieren waardoor de waterbekkens ook in tijden van droogte aangevuld met rivierwater. In tijden met heftige regenval zoals op dit moment, komt er mede door aanvoer van rivierwater wel heel veel druk op de dammen te staan. Er gaan ook geruchten dat bij deze dam geen overloop was. Normaal kan het teveel aan water via een overloop geleidelijk worden afgevoerd. In dit geval, werd de druk achter de dam steeds hoger. Ook schijnt er gewaarschuwd te zijn voor lekkage van de dam. Daarop is niet gereageerd. Of er na deze tragedie een schuldige wordt aangewezen, is de vraag. De landeigenaar heeft nauwe banden met de lokale politiek. Die zullen wellicht een hand boven zijn hoofd houden…

Bronnen: Patricia Nying’uro, senior meteoroloog Kenia, Dit is de nacht, Radio 1, foto’s @pelankip2 on twitter

Gerelateerde berichten:

• Aanhoudende droogte en honger in de Hoorn van Afrika (16/02/17 10:58)
• Ergste droogte in tientallen jaren in Midden-Amerika (21/09/14 12:02)
• Overstromingsramp Malawi, Mozambique en Madagaskar (21/01/15 08:56)
• Doden door aardverschuiving in Kenia (30/04/10 16:41)
• Steeds sneller van Uyuni naar Potosi (24/01/10 23:49)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.