De spelregels van de sleepwet worden nu al overtreden

Wat een verrassing. Ineens zagen we een bericht voorbijkomen waarin de voordrachten voor de toetsingcommissie voor de geheime diensten werd gedaan. Haastwerk, want er moet vandaag al over worden gestemd door de Tweede Kamer. Wat de uitkomst van die stemming ook gaat zijn: niemand is bij deze uitkomst gebaat.

Wie er in de commisie komt is belangrijkIn de sleepwet komt een toetsingscommissie (TIB). Die commissie is nieuw en zal bij een aantal bevoegdheden, waaronder het sleepnet, toestemming moeten geven voordat een bevoegdheid mag worden ingezet. Die toetsingscommissie moet bestaan uit twee (oud)rechters en een technisch expert. Het is heel belangrijkdat die commissie vanaf het begin de meest geschikte mensen bevat.

Volgens toenmalig minister Plasterk moet de reikwijdte van de wet in de praktijk worden bepaald. De wet is namelijk, op zijn zachtst gezegd, nogal vaag. Dus hoe ruim het sleepnet in de praktijk is, ligt voor een groot gedeelte bij de TIB. Die TIB moet er dus vanaf het eerste moment staan. Immers: op alles wat er wordt toegestaan, is het later lastig terugkomen.

Anders dan het volgens de wet moet, is het niet gelukt om per rol drie geschikte kandidaten te vinden

Na lang zoeken is er een voordrachtDe zoektocht naar goede kandidaten was dan ook niet gemakkelijk (en reden om de invoering van de wet nog even uit te stellen). Je hebt namelijk juridische experts nodig die iets van de (nieuwe) wet begrijpen en een technisch expert die de relatie tussen de wet en techniek begrijpen. Nu is er dus een brief met voordrachten. Hoe heeft die zoektocht uitgepakt?

De voordrachtscommissie doet zichzelf en vooral kandidaten tekortAan de keuze voor een technische expert heeft de Benoemingscommissie een zware kluif gehad. Ze zeggen zelf dat het, anders dan volgens de wet moet, niet is gelukt om drie personen te vinden die aan de vereisten voldoen. En de commissie maakt daarbij een pragmatische keus waarbij ze beide kandidaten tekort doen.

In de brief staat “dat er bij de start van de TIB vooral concrete praktische deskundigheid voorhanden moet zijn en dat dit onverlet laat dat er op termijn (ook) zou moeten worden voorzien in deskundigheid met een meer reflexief karakter.” Vrij vertaald betekent dat: we zoeken nu iemand die weet hoe het sleepnet werkt en niet iemand die ook nadenkt waar de grenzen daarvan zouden moeten liggen en hoe dat in context van de techno-maatschappelijke ontwikkelingen gezien moet worden.

Dat is pijnlijk, voor allebei de kandidaten. Dat zijn Ronald Prins en Bart Jacobs. Prins is oud-AIVD’er en oprichter van Fox-IT dat onder meer verantwoordelijk is voor het bewaren van staatsgeheimen en recent (tot verrassing van de Nederlandse overheid) aan een Brits bedrijf werd verkocht. Jacobs is hoogleraar in Nijmegen en (full disclosure) aftredend voorzitter van onze Raad van Advies. Beiden zijn, met verschillende nuances, voorstander van de sleepwet.

Benoemingscommissie is onfatsoenlijk Hoe je voorkeur voor de invulling van de TIB ook is, je moet fatsoenlijk met die kandidaten omgaan.

Dat doet de Tweede Kamer niet. Ze zeggen nu: Ronald Prins, de eerste keus, is meer van de praktijk en Bart Jacobs meer van het nadenken en is daarom tweede keus. Is het echt zo nodig om zowel Prins als Jacobs zo te karakteriseren? En als het wel om de keus gaat: waarom wint de praktijk het van “reflexieve deskundigheid”?

Waarom is er geen tijd genomen voor \`reflexieve\` gedachten?Je zou op zijn minst verwachten dat er meer tijd wordt genomen om na te denken over de stemming over de voordrachten voor de TIB. Om misschien zelf als Kamer met de kandidaten te praten. Of om aanvullende vragen te stellen. Niets van dat. Twee werkdagen nadat de Kamer de brief heeft ontvangen zal er worden gestemd.

We zijn vanzelfsprekend optimistisch, maar als iemand op basis van de brief zou zeggen dat er nu een technisch expert wordt voorgedragen die liever schiet dan nadenkt, dan zouden we ze nauwelijks ongelijk kunnen geven. Dat is niet de schuld van de TIB. En dat is niet de schuld van de voorgedragen personen. Dat ligt volledig bij de Tweede Kamer.

Na 15.00 uur vandaag zullen we weten wie de reikwijdte van de wet gaat bepalen. We laten het je weten!

Gerelateerde berichten:

• Onze zorgen over de sleepwet blijken de realiteit (25/09/20 17:35)
• Geheime diensten teruggefloten bij inzet sleepnet (25/04/19 11:14)
• Toetsingscommissie sleepwet moet overheid te vaak terugfluiten (02/11/18 14:17)
• Het sleepnetdebat: dat sleepnet gaat er komen (09/02/17 19:13)
• Grijpt kabinet herkansing aan voor verbeteren sleepwet? (16/08/18 17:08)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.