IJskrabber opzoeken en ijs-tekort

Afgelopen nacht heeft het voor wat betreft de officiële meetstations in het KNMI netwerk nergens gevroren op de normale waarnemingshoogte van anderhalve meter. Vlak boven de grond heeft het wel op vrij uitgebreide schaal 1 tot 2 graden gevroren. Ook op bijvoorbeeld platte daken en auto’s is de temperatuur gedaald tot onder het vriespunt. En dus kwam de ijskrabber goed van pas. Overigens kan men in deze tijd van het jaar nog profiteren van de deels in blad staande bomen. Indien met de kans heeft om de auto onder een boom te parkeren, scheelt dat een paar minuten krabtijd in de vroege ochtend. Want onder het bladerdek is de uitstraling veel geringer en is de kans op ijs op de autoruit minimaal. In de winter is dat effect onder kale bomen uiteraard minder, en bovendien dalen de temperaturen dan natuurlijk sowieso ook een stukje verder.

Neushoogte

Komende nacht kan het nog iets kouder worden dan de afgelopen nacht. We bevinden ons in vrij koude lucht. Vanavond en vannacht is het lange tijd helder en met net iets minder vocht in de lucht vergeleken met gisteren, zou de temperatuur nog een fractie lager kunnen komen. Op neushoogte zijn in het oosten en zuiden temperaturen mogelijk van 1 tot 2 graden onder nul. Aan de grond kan het wellicht afkoelen tot -4 of zelfs -5 graden. Daarbij speelt de temperatuur van de ondergrond wel een rol van betekenis. Die is nu nog vrij hoog. Zo was het op het meetveld in Wageningen op een diepte van slechts 5 centimeter onder het gras vanochtend niet kouder dan 8 graden. Op 10 centimeter onder het maaiveld daalde de temperatuur tot 10 graden. Onder kale grond wordt het iets kouder. Op een diepte van 5 centimeter koelde het af tot 3 graden.

Warmtestroom

Al die warmte in de ondergrond zorgt voor een flink transport van warmte vanuit de bodem naar de oppervlakte. Dit noemen we de warmtestroom. De warmtestroom tempert de temperatuurdaling van de grond en daarmee ook van de lucht er vlak boven. In de loop van de winter koelt de ondergrond steeds verder af, en wordt dit temperende effect van de warmtestroom minder groot. Dit effect zorgt er ook voor, dat het wegdek in een heldere nacht in deze tijd van het jaar nog heel erg moeilijk kan afkoelen tot het vriespunt. Gladheid door rijpaanslag op het wegdek komt in deze tijd van het jaar zelden voor. Voor bruggen is dit verhaal essentieel anders. Een brug kan niet of nauwelijks profiteren van een bodemwarmtestroom. In feite alleen maar van de beperkte hoeveelheid warmte die in het brugdek zelf is opgeslagen. Bij een brug over een flinke rivier zoals de Rijn is het wel zo, dat in deze tijd van het jaar het nog vrij warme rivierwater enige warmte afgeeft aan de lucht erboven. Die iets aangewarmde lucht bevindt zich ook onder de brug en kan een licht temperende werking hebben op de mate van afkoeling van het wegdek op de brug.

Extreem ijstekort

Zit bij ons de eerste vorstnacht van het nieuwe winterhalfjaar er aan te komen, in het Noordpoolgebied is de winter uiteraard al lang van start gegaan. Hoewel, uiteraard… Zo vanzelfsprekend is dat in het snel veranderende klimaat niet meer. Vorig jaar kwam de winter zeer aarzelend op gang in het Noordpoolgebied en zagen we in deze tijd van het jaar soms bizar grote temperatuurafwijkingen ten opzichte van het langjarig gemiddelde. Soms was het er 20 graden warmer dan de norm. Het gevolg was dat er in het afgelopen winterseizoen minder ijs in het Noordpoolgebied lag dan ooit eerder gemeten. Omdat de afgelopen zomer op de Noordpool vrij normaal verliep, werd het extreme ijstekort niet nog groter maar was er zelfs sprake van een licht herstel ten opzichte van de afgelopen jaren.

Onbetwiste lijstaanvoerder

Toch is en blijft de situatie in het Noordpoolgebied (en in de hele wereld) ronduit alarmerend wat betreft klimaatverandering. Op Spitsbergen schommelt de temperatuur rond het vriespunt maar was het de afgelopen 30 dagen wel ruim 6 graden warmer dan normaal. De komende week wordt er ook een flinke hoeveelheid zachte lucht het Noordpoolgebied binnen geblazen. Met name op de Oost Siberische Zee is het de komende 5 dagen relatief gezien zeldzaam zacht met temperaturen dichtbij het vriespunt. Toch al gauw tenminste 15 graden minder koud dan normaal. Op basis van de cijfers van eergisteren zien we, dat de oppervlakte aan zee-ijs nu op 2 jaren na de laagste waarde heeft. Met de huidige verwachting wordt 2012 qua extreem lage ijsbedekking in de loop van deze week voorbij gestreefd. Dan ligt alleen het recordjaar 2016 nog voor, maar vorig jaar blijft voorlopig onbetwiste lijstaanvoerder. Vorig jaar lag er begin november een slordige miljoen vierkante kilometer minder zee-ijs dan nu!

Gerelateerde berichten:

• Van -7 via +21 naar de grote omslag (04/05/14 11:01)
• Vorst (03/05/14 09:49)
• Krabtijd (25/11/17 12:57)
• IJskoud staartje winter 2017-2018 (18/02/18 12:40)
• Eerste vorst van deze herfst een feit (29/10/19 07:57)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.