Data bestaat juridisch niet, wat betekent dat voor de praktijk?

Data is niets, is een mantra dat ik al geruime tijd verkondig op deze blog. Je kunt geen eigenaar zijn van data, want de wet kent dat concept alleen voor fysieke goederen. Dat roept dan altijd de nodige vragen op: als data niets is, wat doe ik dan allemaal online, en waarom zijn er dan soms toch wetten die wat zeggen over data die ik publiceer of up- dan wel download?

De reden dat ik dit roep, is om aan te geven dat je erg zwak staat wanneer je aanspraak wilt maken op data die je ergens hebt geplaatst. Bij fysieke goederen is dat makkelijk: die kun je te allen tijde terughalen met een beroep op je eigendomsrecht, no questions asked (behalve als je de rekening nog open hebt staan).

Een equivalent daarvan ontbreekt bij data. Er is geen enkele wettelijke grondslag om een kopie van je data op te eisen. Als je er niet bij kunt, of als hij weg is, dan heb je pech en de wet laat je in de kou staan. Hooguit kun je schadevergoeding krijgen voor de tijd nodig om deze te herstellen, maar in veel gevallen wil je helemaal niet de data herstellen of kún je dat niet eens (die vakantiefoto’s van tien jaar geleden, of je bonnetjes van je bedrijf van vorig jaar).

Natuurlijk heb je intellectuele-eigendomsrechten, met name auteursrecht en databankrecht op je data. Maar dit zijn `exclusieve’ rechten, oftewel rechten waarmee je anderen kunt verbieden iets te doen met die data. Ze geven je geen recht op toegang tot die data of anderszins beschikkingsrecht over die data. Je kunt daarmee dus alleen eisen dat men de data wist of weghaalt, meer niet.

Data in de vorm van virtuele objecten in online spellen bestaat juridisch dan weer wél, dat is gewoon een stukje eigendom. Dat volgt uit jurisprudentie over diefstal en beroving van dergelijke objecten. Ook je SMS-tegoed en dergelijke saldo’s gelden als eigendom. Maar dit is de uitzondering en niet de regel.

Ik noem dit met enige regelmaat een van de grootste, zo niet het grootste, probleem van de informatiemaatschappij. Informatie is alles, maar is tegelijkertijd niets in deze samenleving. Dat is raar. En het kan héél vervelend uitpakken, want we plaatsen steeds meer data bij derden in plaats van die zelf te bewaren. Als je daar geen zeggenschap over hebt, dan is dus die centrale grondstof van de maatschappij ineens juridisch buitengewoon kwetsbaar.

Misschien dat de nieuwe privacywet vanaf 25 mei hier verandering in brengt. Wie data over hemzelf elders onderbrengt, heeft recht op een kopie van zijn “dossier”, alle persoonsgegevens. Daarmee zou je dus je fotoverzameling terug kunnen halen, die hangt aan jouw account en is dus van jou. Maar ideaal is dat niet – zeker niet voor bedrijven, want data van een bedrijf is geen persoonsgegeven.

Is er een oplossing? Ik betwijfel het. Gewoon in de wet zetten dat eigendomsrecht ook geldt voor computergegevens gaat wat te snel. Je loopt dan tegen allerlei problemen aan, hoe pakt dat uit? Hoe geef je dan bijvoorbeeld data als onderpand, of wat gebeurt er als ik data dan twee keer verkoop? Maar een andere oplossing weet ik ook niet.

Arnoud

Afkomstig van de blog Internetrecht door Arnoud Engelfriet. Koop mijn boek!

Gerelateerde berichten:

• Waarom ik steeds zeg dat data niets is, juridisch gezien (31/07/19 08:09)
• Wordt het niet eens tijd om data-eigendom wettelijk te gaan regelen? #dimorefi (10/01/17 08:15)
• Mijn hostingprovider weigert de DNS records van mijn domeinen te overhandigen! (10/07/17 08:09)
• Ben je nou eigenaar van je gekochte ebooks of niet? (24/03/16 08:24)
• Tot eigendom van data geregeld is, kun je maar beter goede backups maken (05/07/17 08:12)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.