Extreem vroege sneeuw

Zo zien we dat oktober grote extremen voort kan brengen, want vorige week was het juist uitzonderlijk zacht in ons land. In het zuiden werd het op maandag 16 oktober zelfs zomers warm. Inmiddels is het herfstachtige weer ingezet met meer wind en ook geregeld de passage van storingen. Maar winterse perikelen hebben we nog niet gehad. Dat was in 2003 wel anders. Het was toen een koude oktobermaand met niet alleen regelmatig vorst, ook viel er sneeuw en wel op 24 oktober. We gaan in dit verhaal terug naar deze historische dag en laten nogmaals de sneeuwval de revue passeren.

Matige vorst
Voorafgaande aan deze vroege winterdag was het al enkele dagen koud. De middagtemperatuur kwam maar net boven 10 graden uit en in de nachtelijke uren kwam het in het diepe binnenland regelmatig tot lichte vorst. Op 23 oktober, precies 14 jaar geleden, lag er een hogedrukgebied bij IJsland met een uitloper richting Scandinavië. Met een oostelijke wind stroomde koude lucht over ons land. Toen in de nacht het hogedrukgebied over ons land trok was het niet alleen helder, ook de wind nam af waardoor de koude lucht volledig tot rust kon komen. Alleen direct aan zee kwam het niet tot vorst (Vlieland en Vlissingen), terwijl het op de zandgronden tot matige vorst kwam (minimumtemperatuur in de weerhut onder -5 graden).

Sneeuwval
Op de Noordzee lag een front dat heel voorzichtig richting Nederland trok. De weercomputers hadden de neerslagzone aan het eind van de nacht boven het noordwesten van Nederland berekend. Dat het tot winterse neerslag (sneeuw) zou komen was wel duidelijk, want de atmosfeer was er koud genoeg voor. Het was vooral de vraag, waar komt het tot sneeuw, blijft het liggen en als het blijft liggen, wordt het dan ook glad?

Vroegste matige vorst sinds de metingen
In de avond van de 23ste begon het kwik snel te dalen. Voor middernacht vroor het in De Bilt al ruim vijf graden. Hiermee is 23 oktober de vroegste datum met matige vorst van een winterseizoen. Terwijl in het noorden de bewolking toenam, was het naar het zuidoosten toe helder en zo vroor het uiteindelijk 5 tot 7 graden. Koudste plek was vliegveld Twenthe waar na een correctie een temperatuur van -8.5 graden gemeten werd, een evenaring van de laagste oktobertemperatuur.

Laagje sneeuw
Naast een toename van de bewolking viel er in de vroege ochtend ook wat regen op de Waddeneilanden en in de Kop van Noord-Holland. De wind was toen westelijk geworden waardoor de temperatuur ruim boven nul uitgekomen was. Op enige afstand van zee, bijvoorbeeld in Groningen, was het merkbaar kouder en zo lag hier rond 08:00 uur een laagje sneeuw, veelal minder dan een centimeter.

Verder naar het zuiden kreeg de neerslag een buiig karakter. Matige sneeuw en lichte motsneeuw wisselden elkaar af. Vooral in de westelijke helft van het land werd ook ijsregen waargenomen. Door de naar west gedraaide wind en het warme zeewater stelde de sneeuw in de westelijke provincies weinig voor, alleen in de omgeving van Enkhuizen werd het nog echt wit en ook op de grens tussen Zuid-Holland en Gelderland kleurden de velden wit.

Lokaal 5 centimeter!
In de provincies Utrecht, Gelderland en Overijssel was het merkbaar kouder, bij aanvang van de sneeuwval vroor het nog licht. Rondom MeteoGroup, toen nog MeteoConsult, kwam in de loop van de ochtend 1 tot 2 centimeter sneeuw te liggen. De meeste sneeuw viel nabij Nijmegen waar, mogelijk geholpen door het reliëf van de heuvels, 4 tot 5 centimeter sneeuw viel. Deze hoeveelheid was ruim voldoende om de gladheidbestrijders op pad te sturen met strooiwagens en sneeuwschuivers.

Gemiddelde etmaalwaarden onder het vriespunt
Opvallend aan deze winterse herfstdag was niet alleen de sneeuwval, die in het zuidoosten van Nederland zelfs aan het begin van de middag nog viel, ook de temperatuur bleef erg laag. In De Bilt kwam de etmaaltemperatuur op -0.2 graden uit, Twente had een gemiddelde etmaalwaarde van -0.6 graden. Overigens wist de zachtere lucht alleen het noordwesten te bereiken met daar dagtemperaturen van 6 tot 9 graden.

Weerfeitjes
Sneeuw in oktober is dus in extreme gevallen mogelijk. De vroegste datum ooit was 13 oktober 1975. Ook begin november kan het soms al compleet winter zijn. Op 2 november 1919 lag op een aantal plaatsen 15 centimeter sneeuw en op 3 november 1980 was het de vroegste ijsdag ooit. Op zo’n dag blijft de temperatuur de hele dag onder nul.

Winterweer staat de komende weken niet op het programma. Sterker nog, de kans op sneeuw voor de komende twee weken is slechts 2%, berekent door vijftig verschillende weermodellen. Verwaarloosbaar dus.

Bron: MeteoGroup, KNMI, Weerspiegel

Gerelateerde berichten:

• 10 jaar geleden… (23/10/13 12:56)
• Ook in de nacht naar maandag vorst? (09/10/16 13:28)
• Vorst (03/05/14 09:49)
• Meiwintertje met sneeuw en vorst (04/05/19 13:21)
• Nieuwe modellen volgende week minder koud (14/01/17 11:39)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.