Betekent legal tech het einde van de advocatuur?

Wat is het verschil tussen legal tech en automatisering? Legal tech wordt je opgedrongen van buitenaf, automatisering kies je zelf voor. Die definitie kreeg ik vorige week (dank!). Het laat namelijk zien waar een stevig pijnpunt zit voor de juridische sector: het lijkt er vaak op dat je weinig keuze hebt, je moet mee in de vaart der volkeren en overstappen op nieuwe tools, je laten bijstaan door wizards en voor je het weet staat er een AI robot tegenover je te pleiten.

Dat beeld van die pleitende robot is een hardnekkige. Het is natuurlijk een algemene zorg, dat robots banen gaan inpikken. En een belofte (dreigement?) van legal tech is natuurlijk ook dat juridische werkzaamheden door robots en AIs overgenomen gaan worden. Maar hier wreekt zich een ander verschil tussen legal tech en automatisering.

Automatisering – in ieder geval in de juridische sector – is in principe niets meer of minder dan het automatisch doen van wat voorheen met de hand werd gedaan. Niet meer met pen je pleidooi schrijven maar typen, of met de tekstverwerker. Een sjabloon invullen in Wordperfect in plaats van handmatig de lege plekken zoeken. Een brief faxen in plaats van per post versturen. Op trefwoorden zoeken in een elektronische database in plaats van te bladeren in gelabelde bakken. Dat werk.

Legal tech is anders, het is gericht op echt iets nieuws. Transformeren van de manier van werken in de juridische sector. De inhoud van het werk wordt anders. En daarbij zijn AI en robots belangrijke trefwoorden, want daarmee is het mogelijk het werk inhoudelijk anders aan te pakken. Maar dat betekent niet dat AIs ineens gaan pleiten of onderhandelen zoals wij mensen dat doen.

Ik moet dan altijd denken aan de woorden van computerwetenschapper Edsger Dijkstra: The question of whether Machines Can Think… is about as relevant as the question of whether Submarines Can Swim. Machines werken fundamenteel anders. Ze kunnen teksten analyseren, data minen en correlaties aanwijzen. Die kunnen relevant zijn om beslissingen te nemen, maar het proces dat je dan volgt is onvergelijkbaar met de traditionele werkwijze. Een AI zou bijvoorbeeld bij een zaak vergelijkbare precedenten kunnen zoeken en concluderen dat in 90% van de gevallen de zaak verloren is, maar drijft dan puur op statistische vergelijkbaarheid. Een mens kan andere factoren zien, zoals hoe gevoelig het onderwerp tegenwoordig ligt, de verhouding van partijen en ga zo maar door.

De transformatie zit hem er dus niet in dat een AI of robot gaat doen wat een mens deed. Het is een stapje terug, een andere manier van werken om tot het gewenste resultaat te komen. Een voorbeeld uit de sector is de rechtsbijstandsverzekeraar. Die pakt zaken niet perse aan zoals een advocaat: we hebben een recht, ik ga het halen. Een verzekeraar zal rustig uit eigen zak de klant betalen waar die recht op heeft, als dat netto goedkoper is dan een procedure voeren. (Uiteraard komt dat via de premies weer terug, maar dat terzijde.) Dat is een wezenlijk andere manier van een zaak bekijken.

Ik denk dus dat dit soort ontwikkelingen niet het einde zullen betekenen van de traditionele juridische dienstverlening. Onderdelen zullen veranderen, worden overgenomen door legal tech diensten. Dat verschuift het accent voor de advocaat en andere dienstverlenende mensen.

Arnoud

Afkomstig van de blog Internetrecht door Arnoud Engelfriet. Koop mijn boek!

Gerelateerde berichten:

• Waarom legal tech anders is dan automatisering (06/10/17 08:09)
• Wie een robot als confrère verwacht, begrijpt niets van legal tech (02/09/19 08:13)
• Wat mogen we in 2021 van legal tech verwachten? #legaltechtuesday (05/01/21 08:16)
• Hoe meer legal tech geadopteerd wordt, hoe meer het zal verdwijnen #legaltechtuesday (08/12/20 08:19)
• Moeten advocaten nu ook allemaal programmeur worden? (08/06/18 08:15)

Reacties: