Dodelijke overstromingen in droge stad

Peru is typisch zo een land van uitersten. Woestijnen, hoge bergketens met sneeuw en ijs, ondoordringbaar regenwoud, en indrukwekkende hoogvlakten met bijvoorbeeld ook het Titicacameer meer. Dit grootste meer van Zuid Amerika is tevens het hoogst gelegen commercieel bevaarbare meer op aarde. Het ligt op ruim 3.800 meter boven zeeniveau. De Andes bepaalt het gezicht van een aanzienlijk deel van het land en bepaalt eigenlijk ook het weer. Ten oosten van de bergketens is het natte en tropische regenwoudklimaat te vinden. Ten westen van de bergen is het gortdroog.

Upwelling

Lima is de hoofdstad met naar schatting inmiddels bijna 10 miljoen inwoners. En dit aantal groeit nog steeds snel. De stad ligt in de smalle laaggelegen kuststrook van Peru en grenst dus aan de Grote Oceaan. Hoewel Peru in feite een tropisch land is en Lima relatief dichtbij de evenaar ligt, is het zeewater voor de westkust doorgaans relatief koel. Dit heeft te maken met een natuurlijke proces dat bekend staat als upwelling. Koud zeewater komt omhoog en drukt zijn stempel op het klimaat. Dit zien we ook aan de westkust van Afrika en bijvoorbeeld voor de westkust van Californië.

Inversie

Het relatief koude zeewater zorgt er voor dat de van origine warme tropische atmosfeer zeer stabiel van opbouw wordt met in de onderste lagen van de lucht een permanent aanwezige inversie. Onder deze inversie komt vaak hardnekkige laaghangende bewolking voor die in Lima geregeld dik genoeg is om lichte motregen te veroorzaken. Maar daar krijg je uiteraard geen overstromingen van. Verder landinwaarts wordt het land sterk verwarmd door de hoogstaande tropenzon en wordt de atmosfeer wel onstabiel. In de bergen komen vaak fikse stortbuien voor. De meeste regen valt aan de oostzijde maar soms vallen de buien o0ok aan de westzijde van de Andes. Dat gebeurt vooral als er sprake is van een El Nino.

El Nino

Tijdens een El Nino periode is het zeewater voor de Peruaanse kust warmer dan normaal. Bij een sterke El Nino zoals vorig jaar kan het water wel 2 tot 4 graden warmer zijn dan gebruikelijk. Tijdens een El Nino wordt de upwelling sterk onderdrukt omdat de overheersende windrichting rond de evenaar, op de Grote Oceaan, tegengesteld is aan de normale situatie. Tegengesteld betekent dat de gemiddelde oost-component wordt onderdrukt of zelfs verandert in een westelijke wind. Met het warme zeewater voor de deur wordt de inversie zwakker en de kans op buien groter, ook aan de kust. En zeker in de westelijke uitlopers van de Andes.

Bizar warm water

Het opmerkelijk is nu, dat na de sterke El Nino van vorig jaar, er geleidelijk weer een nieuwe El Nino op gang blijkt te komen. Dat is zeer ongebruikelijk na een sterke El Nino. Nog opmerkelijker is het extreem warme zeewater in een vrij groot gebied voor de kust van Peru. Het zeewater is tot 5 graden warmer dan normaal. Een ronduit bizarre situatie. Toch is het echte El Nino patroon nog niet duidelijk zichtbaar, maar veruit de meeste berekeningen voorzien wel, dat er weer een El Nino op gang komt. Hoe dan ook, het warme water voor de Peruaanse kust staat aan de basis van herhaaldelijke overvloedige neerslag in grote delen van Peru.

Van droogte en bosbranden naar overstromingen

En dat heeft in Lima de afgelopen dagen opnieuw tot ernstige overstromingen en modderstromen geleid. Tenminste 75 mensen zijn door de recente overstromingen (in heel Peru) omgekomen maar gevreesd wordt, dat het aantal slachtoffers nog verder zal oplopen. Daar komt nog bij, dat er ook de komende weken nog regelmatig zware buien worden verwacht in grote delen van Peru. Schrijnend is, dat Peru in ons najaar (september tot en met november) met extreme droogte te kampen had met verwoestende natuurbranden tot gevolg.

Wereldwijd patroon

Of dit soort extremen passen n het patroon van de wereldwijde opwarming, is meer dan waarschijnlijk. Ook in andere delen van de wereld zien we het aantal weer gerelateerde rampen toenemen. Dat blijkt overduidelijk uit de cijfers van de grootste herverzekeraars zoals bijvoorbeeld Munich Re.

Europa

Wat extreme neerslag betreft kunnen we binnenkort in Europa ook wel weer het een en ander verwachten. Een actieve depressie in het westelijk deel van de Middellandse Zee brengt in de tweede helft van deze week zware buien in Catalonië. In de omgeving van Barcelona kan zo maar een millimeter of 100 vallen en is wateroverlast dus niet uit te sluiten. Nog meer neerslag wordt verwacht tegen de zuidzijde van de Alpen waar een stad als Locarno misschien wel naar de 200 millimeter gaat. In de bergen betekent dat dus heel veel sneeuw, maar in de dalen regen en wellicht ook wateroverlast. In eigen land kunnen we juist rekenen op een periode met droog weer maar de rest van deze maandag blijft het druilerig met vooral vanavond soms nog een gestaag regentje.

Gerelateerde berichten:

• Tientallen doden door busongeluk Peru (24/12/09 20:39)
• Zwakke El Niño veroorzaakt regen op droogste plaats wereld (29/03/15 10:52)
• Noodweer Peru eist levens (31/01/10 08:49)
• Ergste droogte in tientallen jaren in Midden-Amerika (21/09/14 12:02)
• Grote temperatuurverschillen in Europa dankzij trog (02/02/19 14:02)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.