Code rood op de skipistes

Wintersporters in de Alpen en in het zuiden van Duitsland kunnen vandaag niet skiën. Op veel plaatsen in Oostenrijk en in Beieren zijn de liften vandaag gesloten van wege de harde wind. Vandaag woedt er een hevige föhnstorm met windstoten van 100 tot 120 km per uur.

Uitschieters van 160 kilometer per uur!

Vorige week donderdag en afgelopen dinsdag was het ook in ons land onstuimig met aan zee een zuidwesterstorm, kracht 9, maar ook landinwaarts zware windstoten tot 100 km per uur. Het treinverkeer en de luchtvaart hadden behoorlijk veel hinder van het onstuimige weer. Vandaag gaat het in de Alpen nog een tandje harder. Op de toppen waar het het hardst waait kan de wind zelfs snelheden bereiken van 150 of 160 km per uur!

Sneeuw, hoge temperaturen en storm

De föhnstorm wordt veroorzaakt door een kleine, maar venijnige depressie, trekkend van Zuid-Frankrijk richting het noordwesten va Zwitserland. Aan de oostzijde van de depressie wordt met zuidelijke winden warme en vochtige lucht vanaf de Middellandse Zee richting het Alpenmassief geduwd. De lucht wordt gedwongen tegen de bergen op te stijgen, condenseert en veroorzaakt een flinke bak regen en boven de 1500 meter in de Franse, Zwitserse en Italiaanse Alpen een behoorlijk pak verse sneeuw. Op sommige plaatsen valt er vandaag meer dan 50 centimeter! Ook morgen valt er aan de zuidzijde van de Alpen sneeuw. In 48 uur tijd kan in de Italiaanse Alpen lokaal meer dan een meter verse sneeuw vallen. Aan de noordzijde van de Alpen, daalt de uitregenende en uitgesneeuwde, droge lucht. Bij dit dalingsproces wordt de lucht warmer. In het zuiden van Duitsland levert zit bijzonder hoge temperaturen op, tot mogelijk zelfs 20 graden en is het heerlijk voorjaarsweer! Meest opvallende ins de wind. Door de grote luchtdrukverschillen neemt de windsnelheid flink toe tot stormkracht. De wind is vlagerig van karakter en bereikt op sommige plekken windsnelheden van meer dan 100 tot 120 km per uur!

Föhnwinden overal op de wereld

Net zoals een föhn waarmee je je haren droog is een föhnwind (aan de noordzijde van de bergen) een warme en droge wind, afgeleid van het Latijnse “favonius’. Föhnwinden komen in het voorjaars vaker voor in het Alpengebied, maar komen ook in veel andere bergachtige gebieden op aarde voor. De naam “föhn” wordt specifiek gebruikt voor de Alpen. In Argentinië komt de “Zonda” voor, in Chili de “Puelche”. In Mexico noemt men deze wind “Chanduy” en in de Rocky Mountains “Chinook”. In Israël wordt de hete zuidenwind “Sharav” genoemd, “Khamsin" in het Arabisch. De harde, droge en hete winden veroorzaken bij sommige mensen gezondheidsklachten zoals verhoogde bloeddruk, hoofdpijn, spierpijn, of slapeloosheid. Hoe de klachten precies ontstaan is niet duidelijk, waarschijnlijk is een snelle daling van de luchtdruk, de verandering van de elektrische samenstelling van de lucht en de sterk afnemende luchtvochtigheid een trigger voor de uiteenlopende gezondheidsklachten. Ook Limburg heeft soms met een zwak föhneffect te maken als een zuidelijke wind over de Eifel en de Ardennen dalende is. In dat geval wil het kwik in Maastricht nog wel eens een paar graden hoger uitpakken in vergelijking met de rest van Nederland.

Omhoog en afkoelend, omlaag en opwarmend

In de Alpen steekt de föhn meestal aan de voorzijde van een depressie boven het zuiden van Frankrijk. Zuidenwinden voeren dan vochtige en warme lucht aan vanaf de Middellandse Zee. Aan de zuidelijke kant van het Alpenmassief wordt de lucht gedwongen op te stijgen. De stijgende lucht zet uit en wordt daardoor kouder in een proces van adiabatische expansie. De koudere lucht kan minder water vasthouden. Daardoor treedt condensatie op waarbij warmte vrijkomt en het gecondenseerde water valt als regen of sneeuw. Wanneer de lucht aan de noordzijde van de bergen weer omlaag stroomt, ondergaat zij adiabatische compressie en wordt daardoor warmer. De lucht is warmer geworden doordat de condensatiewarmte over de berg wordt meegevoerd. De lucht is ook droger omdat de waterdamp uit de lucht als regen of sneeuw is gevallen. Zuidelijke föhnwinden in de Alpen treden vaak op in het voorjaar, maar ook in het najaar en de winter komt het soms tot föhn. In sommige gebieden in de Alpen komen warme zuidelijke föhnwinden meer dan 30 keer per jaar voor.

Enorme verschillen tussen loef en lij

Soms houdt de föhn enkele dagen aan en kan de temperatuur ten opzichte van de oorspronkelijke luchttemperatuur meer dan 10 graden oplopen. De relatieve vochtigheid kan van 100 % dalen naar 20 %. Aan de zuidkant van de berg is het horizontale zicht in de wolken en regen vaak zeer slecht, vergelijkbaar met dichte mist. Aan de noordzijde van de bergen is het vaak zeer helder en is een zicht van 100 kilometer of meer mogelijk. Meest opvallende zijn de windsnelheden die föhnwinden kunnen halen. Vandaag kan die windsnelheid lokaal oplopen tot meer dan 150 km per uur boven op de top van de berg.

Lawinegevaar

Sneeuw in combinatie met föhn vergroot het lawinegevaar. Het lawinegevaar was de afgelopen week ook aanzienlijk vanwege het instabiel worden van de sneeuwlagen door de stijging van temperaturen in zachte lucht. De stormwinden kunnen loszittende sneeuwplakken zomaar ineens in beweging brengen. De föhnsituatie duurt deze keer niet lang. Met het wegtrekkende van de depressie, nemen de luchtdrukverschillen af en zal de wind vandaag vanuit het westen afnemen.

Bronnen; MeteoGroup, Alpenweerman, Meteoalarm

Gerelateerde berichten:

• Zware windstoten ook in Limburg (23/11/09 16:37)
• Zonnig weekend in de Alpen, volgende week weer volop sneeuw (11/01/18 11:13)
• Eerste najaarsstorm (11/11/10 06:03)
• Forse Mistralwind in ZO-Frankrijk (24/07/17 12:08)
• Windrijke dag, door Ulla (15/02/14 12:08)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.