Het wintertje van eind februari 2013

Van winterweer is nu geen sprake, maar dat kan natuurlijk nog wel, zoals de (vrij) recente weergeschiedenis heeft laten zien: bijvoorbeeld eind februari 2013 met toen als meest opvallend weerfeit de regionaal dikke pakken sneeuw op 24 februari, een zaterdag.

De laatste decade van februari 2005 was overigens (een stuk) kouder dan die van februari 2013, met in 2005 in De Bilt een gemiddelde temperatuur van -0,3 graad in die laatste 10 dagen van de sprokkelmaand. En hierop volgde een bijzondere maartmaand...Maar we blikken vandaag terug op recentere data, de laatste tien dagen van februari 4 jaar geleden, dus 2013. In deze laatste februaridecade was het in De Bilt gemiddeld +0,5 graad. Dit was absoluut geen kouderecord, een 20ste plaats in de lijst van koudste derde februaridecades vanaf 1901. Overigens was de derde decade van februari 2004 nog net iets kouder dan die van 2013, met in De Bilt +0,3 graad. Misschien kunnen we nog een keer een verhaal aan eind februari 2004 besteden.

In zijn geheel was ie koud
De februarimaand van 2013 zou in zijn geheel een koude maand worden. In De Bilt werd een gemiddelde maandtemperatuur van 1,7 graden gemeten. In de plus dus. De februarinorm staat op 3,3 graden. De maand begon vrij zacht, met de hoogste temperatuur op 4 februari. Op meerdere plaatsen werd het toen boven de 10 graden. In Ell was het met 10,7 graden het zachtst. Vanaf 6 februari draaide de stroming naar noordelijke richting en werd geleidelijk koudere lucht aangevoerd. In De Bilt werd op 8 februari de eerste vorstdag (=minimumtemperatuur onder het vriespunt) genoteerd. Met uitzondering van 15 en 16 februari lag de minimumtemperatuur in De Bilt tot en met 24 februari onder nul. De maand telde volgens het KNMI in totaal 16 vorstdagen, iets meer dan het langjarig gemiddelde voor februari van 13. Tot ijsdagen, met maximumtemperaturen onder nul, kwam het in De Bilt overigens net niet: het koudst was het op 12 en 23 februari met een maximum van 0,7 graad. Normaal telt februari 2 ijsdagen. Overigens waren er op 12, 22 en 23 februari een aantal plaatsen, met name in het zuiden van het land, waar het wel de hele dag vroor. De laagste maximumtemperatuur werd op 23 februari gemeten in Maastricht: -1,9 graden. Maar steeds geen extreme kou.

We blikken nu wat meer in detail terug op de laatste 10 dagen van februari 2013. Ook hebben we de foto's gelukkig nog!

Synoptische situatie
Op de weerkaarten lag vrijwel de gehele derde februaridecade een solide hogedrukgebied boven (het zuiden van) Scandinavië. Een noordoostelijke tot oostelijke wind voerde koude lucht aan, maar van zeer koude of extreem koude lucht was telkens geen sprake. In de loop van deze periode werd het hogedrukgebied nog iets langgerekter, met op 23 februari - een zaterdag - een 'filiaal' boven Schotland en een kern boven Moskou en omgeving, de luchtdruk was daar rond 1030 hPa. Op rond 5,5 kilometer trok een belletje koude lucht met temperaturen rond -35 graden over Zwitserland en Frankrijk zuidzuidwestwaarts. Op zondag 24 februari lag er een depressie boven Midden-Italië. De dagen hierna zouden de weersystemen niet veel verschuiven. Hierdoor bleef de wind, de stroming, bij ons noordoostelijk tot oostelijk. De laatste dag van de sprokkelmaand lag Nederland op de rand van het krachtige hogedrukgebied met 2 kernen: de ene boven Noord-Ierland (boven 1035 hPa!) en de andere Berlijn.

We lichten er een aantal dagen uit.

20 februari 2013: koude wind
Op 20 februari begon de dag vrijwel overal met lichte vorst. In Enschede werd het -3,8 graden. Overdag werd het 1,7 graden in de Noordoostpolder tot 4,1 graden in Zeeuws-Vlaanderen. Er waaide een matige tot aan zee soms vrij krachtige noordoostenwind die het voor het gevoel nog wat kouder maakte. Vooral in de ochtend was er flink wat ruimte voor de zon, alleen in het noorden waren de wolken iets hardnekkiger. Geleidelijk gingen stapelwolken ontstaan en in de middag schoven ook van boven Duitsland wolkenvelden het land in. Het raakte bewolkt, in het oosten en noordoosten vielen een paar vlokjes motsneeuw. In Zeeland bleef de zon het lang aanwezig.

21 februari 2013: Oostzeesneeuwbuitjes
De minimumtemperatuur was het laagst in Zuid-Limburg, namelijk -5,6 graden, nipt matige vorst. Eindhoven had -5,0 graden als minimum. In Zuid-Limburg en in een strook van Venlo naar Weert vielen in de ochtend sneeuwbuitjes. Deze waren afkomstig van de Oostzee en in een koude, onstabiele luchtmassa konden ze uitgroeien tot een wat zwaarder exemplaar. Wegen werden niet wit, maar op natuurgrond was sprake van enige aanwitting. Enige tijd later was deze sneeuw verdwenen. In Wageningen viel ook heel af en toe een beetje sneeuw, maar dat stelde weinig voor. In Nieuw Beerta werd het -0,1 graad, elders 0,5 tot 2 graden. Hoek van Holland kwam uit op +3 graden.

Tot ruim 20 cm sneeuw in Limburg
Het meest opvallende van deze laatste februaridecade van 2013 was de sneeuwstoring van 24 februari. In de ochtend van de 23ste was het ijzig koud, door de combinatie van vorst en wind. De laagste temperatuur was -6,6 graden in Enschede. In de westelijke helft van het land was het die ochtend nog zonnig, maar vanuit het oosten nam de bewolking het over. In de ochtend vielen in het oosten al wat sneeuwbuitjes, het meest constant sneeuwde het echter in Limburg. In Landgraaf werd rond 14 uur al 4 cm sneeuw gemeten. In het westen bleef het de gehele dag droog. De noordoostelijke wind nam toe tot krachtig aan zee. Het werd -2,1 graden in Zuid-Limburg tot +1,4 graden in de Achterhoek en Twente. In de avond volgde langdurige sneeuw, vanuit het oosten, bij 0 tot -2 graden. Op de Wadden bleef het kwik net boven nul. Rond een omvangrijke depressie boven het centrale deel van de Middellandse Zee werd vanuit het oosten geleidelijk zachtere lucht aangevoerd. Dit leverde veel wolken op, en door zogeheten opglijding tegen de koude lucht die op lage niveaus in de atmosfeer werd aangevoerd, viel langere tijd neerslag in de vorm van sneeuw. In het oosten kwam het uiteindelijk tot zo'n 5 tot 10 centimeter sneeuw. In Limburg lokaal zelfs ruim 20 centimeter! De sneeuw bereikte ook het westen maar daar viel wel minder neerslag. In de middag werd het tussen 0,0 graden in Maastricht en +1,8 graden te Vlieland. In de avond van die 24ste februari werd het vanuit het oosten op steeds meer plaatsen droog.

Grenslaagweer
De laatste vier dagen van de sprokkelmaand van 2013 stelde het winterweer over het algemeen weinig meer voor. Het werd grenslaagweer. Op maandag 25 februari was het meest grijs met veel bewolking, nevel en soms ook (dooi)mist. Door de passage van een zwakke storing viel ook op veel plaatsen een tijdje wat regen en/of natte sneeuw. Alleen in het uiterste noorden bleef het droog. De noordoostenwind woei nog altijd matig tot vrij krachtig en de maximumtemperaturen kwamen rond 3 graden uit. Alleen in Zuid-Limburg was het met 1 graad wat kouder. De dag erna werd het nog wat minder koud, met veel wolken en meestal droog weer. Het werd 2 graden in Lauwersoog tot 6 graden in De Bilt maar ook delen van Brabant kwamen op bijna 6 graden uit. Grenslaagweer was het al helemaal op de laatste weerkundige winterdag, 28 februari. In de nacht was er lokaal een opklaring met daarin al snel mist. Plaatselijk viel een spat motregen of vlok motsneeuw. Verspreid over het land was er regionaal lichte vorst met in Nieuw Beerta -3,3 graden als laagste waarde. In Den Helder werd het 1,4 graden in de plus. Er volgde een lastige verwachtingsdag. Want een dunne laag met stratus, ofwel lage wolken, die het lang volhield, breekt in de middag vooral in delen van Midden- en Zuid-Nederland toch ineens open en dat zorgde voor een waterig zonnetje tijdens verder nevelige omstandigheden. Het werd overal boven nul, ruim 2 tot 5 graden (Vlieland en De Bilt 5,2C). In de nacht naar 1 maart zou het in de opklaringsgebieden in het zuidelijk deel van het land tot lichte vorst komen.

Winter 2016-2017: iets zachter dan de norm
En nu, eind februari 2016, is er geen enkel spoor van Koning Winter te vinden. Aan de andere kant blijft vroeg lenteachtig weer uit; het onbreekt telkens aan de combinatie van zon, zacht weer en weinig wind. Het weerbeeld is de komende week wisselvallig met stevige winden en aanvoer van zachte lucht, behalve op dinsdag, in polaire lucht is het dan even frisser. Maar de nachten verlopen vorstloos. En dat komt ook door stevige wind, veel wolken en grote kans op regen. Op dinsdag, op de laatste weerkundige winterdag, is de bovenlucht weer koud genoeg voor een paar hagelbuien daarbij. Vanaf woensdag is het alweer (wat) zachter en blijft het onbestendig. Er komt namelijk geen (standvastig) hogedrukgebied in de nabijheid of boven ons land te liggen. De straalstroom ligt bij of boven Nederland en voert oceaanstoringen aan. Morgen volgt in 'weer in het nieuws' waarschijnlijk een uitgebreide blik op de week met weerkaarten...

De weerkundige winter is dus bijna voorbij, de meteorologische lente begint woensdag 1 maart. Zeer waarschijnlijk komt de meteorologische winter van 2016-2017 op een gemiddelde temperatuur van 3,8 graden uit in De Bilt. De norm - het langjarig gemiddelde - over de maanden december, januari en februari bedraagt 3,4 graden. Kortom, de weerkundige winter van 2016-2017 wordt, op het landelijk hoofdweerstation De Bilt - iets zachter dan normaal, bijna een halve graad boven de norm.

Bronnen: MeteoGroup en KNMI.

Gerelateerde berichten:

• Zachte februaridagen zeldzaam (26/02/19 19:30)
• De winterse staart van maart 2013 (30/03/17 12:58)
• Een dik pak sneeuw! (12/02/17 12:00)
• Woningverkoop 27 procent gestegen (18/03/14 06:32)
• Winterweer nog steeds mogelijk (27/01/18 14:13)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.