Meldingen bij inspectiediensten vaak door ontevreden klanten en concurrenten

Het antwoord: inspectiediensten hebben veel baat bij melders die vanuit een professionele relatie en rechtvaardigheidsgevoel een melding doen over een andere onderneming. En het motief van deze groep melders is vaak dat ze financieel schade lijden door overtredende concurrenten of dat ze willen dat inspecties een eerlijk speelveld hanteren.

Meldingen van overtredingen die binnen ondernemingen worden gemaakt, kunnen een belangrijke rol spelen bij de opsporing van organisatiecriminaliteit. Er is regelmatig onderzoek gedaan naar klokkenluiders: insiders in organisaties die van binnenuit op de hoogte zijn van, of zelfs deelnemen aan overtredingen.

Naar externe melders, omstanders zoals klanten, concurrenten, leveranciers of omwonenden van ondernemingen, is veel minder wetenschappelijk onderzoek gedaan. Uit het Utrechtse onderzoek blijkt dat concurrentievervalsing voor deze groep melders een belangrijke motivatie is om over een andere onderneming te melden en dat de rechtvaardigheidsgevoelens van de melders eerder betrekking hebben op eerlijke concurrentie dan op onveiligheid of gezondheidsrisico’s.

Terugkoppeling belangrijk voor rechtvaardigheidsgevoel

De Utrechtse onderzoekers verkenden alle meldpunten waar ondernemers terecht kunnen voor het melden van misstanden en concentreerden zich vervolgens op drie publieke toezichthouders: de Inspectie Leefomgeving en Transport, de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

De onderzoekers concluderen dat de afhandeling van de meldingen verbeterd kan en moet worden. Veel toezichthouders zijn al bezig hun meldpunten toegankelijker en gebruiksvriendelijker te maken, bijvoorbeeld door digitale meldpunten en apps. Vooral een goede terugkoppeling over de resultaten van de melding versterkt het gevoel van rechtvaardigheid bij de melders en het gevoel dat handhaving problemen oplost. Daardoor overwegen ze eerder in de toekomst weer een melding te maken. 

Aanbevelingen

De onderzoekers doen ook concrete aanbevelingen voor inspecties:

Inspectiediensten moeten meer aandacht hebben voor meldingen die voortkomen uit oneerlijke concurrentie

Beweegreden voor melding mag niet van invloed zijn op in behandeling nemen melding: meldingen uit eigenbelang zijn niet minder terecht dan uit algemeen belang

Inspecties moeten de mogelijkheid inbouwen voor advies/consultatie van de toezichthouders: soms is er behoefte aan vertrouwelijk vooroverleg

Terugkoppeling geven aan melders is een stimulans voor nieuwe meldingen

Inspecties zouden meer gebruik moeten maken van brancheorganisaties voor detecteren, stimuleren en bundelen van meldingen

Meer informatie

Download onderzoek: Horen, zien en spreken (pdf)In druk verschenen bij Boom Criminologie.

In onderstaande video ziet u Judith van Erp en professionals uit de praktijk aan het woord over het onderzoek.

Gerelateerde berichten:

• Aanpak verspilling topprioriteit Schippers en Van Rijn (19/07/13 14:00)
• Meldpunt Sociale Veilige Werkomgeving Defensie geopend (15/12/17 16:24)
• Meldpunt Bank Dicht een succes: Melders missen persoonlijk contact (12/11/20 08:44)
• Instelling commissie sociaal veilige werkomgeving (07/12/17 10:20)
• Eén op tien meldingen kindermishandeling vals (09/02/10 06:37)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.