Frozen

Geen parelmoerwolken, maar wel een fraaie roodkleurige zonsondergang gisteravond… gevolgd door een ijskoude nacht. In Groningen daalde het kwik naar -9,5 graden. Zo koud is het dit jaar nog niet geweest! Vandaag kunnen we nog genieten van zonnig winterweer, vanaf morgen is het een stuk zachter en bewolkter.

IJs

De afgelopen dagen kregen we veel foto’s van het fraaie winterweer. Na een paar nachtjes met lichte tot matige vorst ontstond op sommige plaatsen een dun ijsvloertje. Op ondergelopen weilanden of sintelbanen kan worden geschaatst. Op diepere plassen en sloten is het ijs bij lange na niet sterk genoeg om er op te schaatsen. Toch zijn er altijd mensen die het toch proberen. Gisterenmiddag zakte een jongen uit Kaatsheuvel door het ijs en moest door de hulpdiensten uit het ijskoude water worden gehaald.

Parelmoerwolken

Niet alleen in de atmosfeer was het koud. Ook in de stratosfeer was het gisteren ijskoud met temperaturen rond -75 graden. Bij deze temperaturen is het mogelijk dat zogenaamde parelmoerwolken ontstaan. Deze stratosferische wolken ontstaan doordat het zonlicht net voor zonsopkomst of na zonsondergang de ijskristalletjes op 20 km hoogte belicht. Er ontstaan dan soms prachtige golvende parelmoerachtige wolken. In februari dit jaar waren ze even te zien. Helaas zijn er gisterenavond en vanochtend geen waarnemingen van parelmoerachtige wolken in Nederland gedaan.

Aan de grond was het niet alleen koud, maar ook een tikkie vochtig. Daardoor vond de afgelopen dagen op veel plaatsen rijpvorming plaats. Rijp beschenen door de winterzon is bijzonder fraai. De mailbox met weerfoto’s stroomde de afgelopen dagen vol met prachtige plaatjes.

Rijp

Rijp is een witte aanslag, op het gras, struiken en voorwerpen zoals daken, hekken en auto’s te zien. Het ontstaat bij temperaturen onder het vriespunt door de overgang van waterdamp in de lucht in ijs. Het proces waarbij waterdamp direct overgaat in ijs heet verrijpen of desublimeren. Rijp ontstaat bij voorkeur tijdens heldere en rustige nachten als er weinig wind staat. Met name op voorwerpen die snel warmte verliezen door uitstraling kunnen prachtige ijskristallen ontstaan. Als je de witte aanslag van dichtbij bekijkt zie je soms ware ijssculpturen. De vorm van de ijskristallen is afhankelijk van de vochtigheid van de lucht, de temperatuur, de warmtecapaciteit en de warmtegeleiding van het voorwerp.

Gladheid en autoruiten krabben

Zodra de temperatuur van een voorwerp onder het vriespunt komt, gaat de waterdamp in de lucht direct over in ijskristallen. Als dat gebeurt op je autoruit, moet je ’s morgens flink krabben… Rijp ontstaat soms ook op de weg waardoor (verradelijke) gladheid kan ontstaan. Komende nacht is zo’n nachtje. Het wordt weliswaar minder koud dan afgelopen nacht, maar landinwaarts daalt het kwik nog wel onder het vriespunt. Tevens wordt vanuit het zuiden vochtige lucht aangevoerd en kan in de loop van de avond en nacht rijpvorming op wegen optreden.

Ruige rijp

Soms komt het tot ruige rijp. Dat gebeurt als de lucht heel erg vochtig is (meer dan 90%), dus als het mist. Bij mist zweven fijne waterdruppeltjes in de lucht. Als de temperatuur daalt tot onder het vriepsunt, raken de waterdruppels van de mist onderkoeld en bevriezen zodra ze ergens tegenaan botsen. Ruige rijp komt veel minder vaak voor dan gewone rijp. Mist werkt als een isolerend laagje waardoor de luchttemperatuur meestal niet zover daalt. Maar als het ontstaat (bij zeer lage temperaturen < -5 graden) verandert de natuur in een landschap zoals we kunnen zien in de Disney film Frozen. Wanneer de mist zich geruime tijd weet te handhaven en de temperatuur ver onder het vriespunt blijft, kan de ruige rijp tot een laagje van enkele centimeter aangroeien. De aangroeiing gaat tegen de richting van de wind in.

(Tijdelijke) verzachting

Komende nacht is nog een tamelijk koude. Woensdag overdag wordt de kou opgeruimd. De dagen daarna komt het niet meer tot vorst in de nacht. Overdag stijgt het kwik zelfs tot in de dubbele cijfers. Woensdag tot en met vrijdag is het droog met wolken maar soms ook zon. In het weekeinde veroorzaakt een golvend polair front een beetje regen. Spannend zijn de weerkaarten na het weekeinde. Blijft het zacht of keert de kou terug? Volgens het Amerikaanse model NCEP duiken we vanaf dinsdag opnieuw weer de kou in. Ook de nieuwe run van het ECMWF (00 uur) laat na het weekeinde een daling zien van de temperatuur en gaat van zacht naar iets te koud weer in de tweede helft van volgende week. Als we kijken naar de 50 andere berekeningen in de pluim is er op dit moment sprake van grote onzekerheid. Er zijn een flink aantal berekeningen voorziet een voortzetting van het zachte weer, maar een deel van de berekeningen komt een stuk lager uit dan de operationele run. We zullen nog even geduld moeten hebben, na het weekeinde wordt duidelijk welke kant de winter van 2016-2017 uitgaat.

Bronnen: MeteoGroup, foto’s van diverse weerfotografen, omroep Brabant.

Gerelateerde berichten:

• Schaatsen uit het vet! (21/02/18 10:40)
• Na flitslente volgende week weer sneeuw en ijs (03/02/17 11:19)
• Niet over 1 nacht ijs! (03/02/18 11:47)
• IJskoud staartje winter 2017-2018 (18/02/18 12:40)
• IJskoude start meteorologische lente en sneeuwbuien op de Wadden (25/02/18 12:02)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.