2016 recordwarm, vele extremen

Het is zeer waarschijnlijk dat 2016 wereldwijd het allerwarmste jaar ooit gaat worden. Hoewel we dat pas in januari met zekerheid kunnen zeggen, laten berekeningen van het WMO, de Wereld Meteorologische Organisatie zien dat 2016 zelfs nog warmer wordt dan het recordjaar 2015! Volgens het WMO komt de gemiddelde temperatuur op de wereld 1.2 graden boven het pre-industriële niveau te liggen. Het temperatuurrecord wordt voor het derde opeenvolgend jaar verbroken. Met 2016 erbij zien we dat 16 van de 17 warmste jaren in de 21 ste eeuw hebben plaats gevonden.

El Niño

In de periode tussen januari en september lag de wereldwijde temperatuur al 0.88 graden hoger ten opzichte van de periode tussen 1996-1990 (14 graden). De temperaturen in de eerste maanden van 2016 werden mede beïnvloed door een sterke El Niño. Februari 2016 verliep recordwarm (+1,12 graden). Ook maart 2016 verbeterde het record (afwijking +1.09 graden). Ongeveer 0.2 graden van de temperatuurstijging is te wijten aan de sterke El Niño eind vorig jaar en begin dit jaar. Het merendeel van de temperatuurstijging wordt veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen, maar liefst een graad! Hoewel de krachtige El Niño al een tijdje is verdwenen, blijven de temperaturen hoog. De temperaturen voor oktober 2016 worden op dit moment berekend. Waarschijnlijk is ook deze maand warm en blijft 2016 op koers voor een het all-time record! Extreem weer gerelateerd aan El Niño had een grote invloed op de landbouw en voedselzekerheid in de wereld. Volgens de Food en Agriculture Organisation werden 60 miljoen mensen op de wereld getroffen door de gevolgen van El Niño.

Opwarming niet overal gelijk

In Siberië, rond de rivier de Ob en op Nova Zembla waren de afwijkingen ten opzichte van de normale temperatuur afgelopen zomer wel heel erg groot, maar liefst 6 of 7 graden! Inmiddels is het jaar flink afgekoeld en ligt er op dit moment veel meer sneeuw en ijs dan normaal. In andere Arctische gebieden in Rusland, Alaska en Canada zien we afwijkingen van 3 graden boven normaal. De opwarming was op het noordelijk halfrond sterker dan op het zuidelijk halfrond. 90% van het land op het noordelijk halfrond komt voor 2016 uit op 1 of meer graad boven normaal. Op het zuidelijk halfrond was de opwarming minder extreem. Maar ook daar zien we gebieden zoals het noorden van Zuid-Amerika, Noord- en Oost-Australië en een groot deel van zuidelijk Afrika met 1 graad afwijking ten opzichte van normaal. Het enige grote landoppervlak waar lager dan gemiddelde temperaturen voorkwamen, maakt deel uit van subtropisch Zuid-Amerika (Noord- en Midden Argentinië, delen van Paraguay en het laagland van Bolivia).

Meer extremen

Het is niet alleen warmer geworden, ook het aantal extreem-weer events is toegenomen in 2016. Uit 79 studies over extreem-weer events, gepubliceerd in het Bulletin van de American Meteorological Society tussen 2011 en 2014 blijkt dat meer dan de helft van deze gebeurtenissen alleen kunnen worden verklaard door de uitstoot van broeikasgassen.

IJs en sneeuw

Het Arctisch zeeijs waarover we op deze site regelmatig schrijven, bevindt zich op een zeer laag niveau. Dat was niet alleen tijdens de eerste maanden van het jaar, maar ook op dit moment. Door de extreem hoge temperaturen groeit het ijs op dit moment veel minder hard dan voorgaande jaren. Het ijsminimum kwam dit jaar in september uit op 4.140.000 vierkante kilometer, vergelijkbaar met het jaar 2007 (jaar met de op een na laagste ijsbedekking na 2012). Ook de smelt van het ijs op de Groenlandse ijskap was aan aanzienlijk, vooral in juli. Een record is net niet gehaald, in 2012 smolt er nog meer ijs. Op de Zuidpool werden afgelopen jaren boven normale waarden zeeijs oppervlakten gemeten, door een toename van neerslag in de vorm van sneeuw. Ten opzichte van de afgelopen jaren is er dit jaar een afname te zien en komt het gemiddeld oppervlak zeeijs rond normaal uit. Het wintermaximum vierkante kilometers zeeijs werd een maand eerder bereikt dan normaal.

Oceanen

Ook de temperaturen in zeeën en oceanen is dit jaar gestegen, mede door El Niño. Het gevolg is dat de koraalriffen verder verbleken, zoals het koraal van het Great Barrier Reef voor de oostkust van Australië, waar al 50% van het koraal is afgestorven en op de eilanden in de Stille Oceaan zoals Fiji en Kiribati. Op sommige plekken waren Oceanen kouder dan normaal. De meest prominente plek is het zeewater tussen Zuid-Amerika en Antarctica, de Drake Passage, waar de temperaturen dit jaar 1 graad lager liggen dan normaal.

Zeespiegelstijging

Warm zeewater zet uit en het smeltend ijs op de Noordpool en van smeltende gletsjers op land dragen bij aan de zeespiegelstijging. In de periode tussen november 2014 en februari 2016 steeg de zeespiegel 15 mm. Dat is ruim meer dan de trend die we vanaf 1993 zien, 3 tot 3.5 mm per jaar. De extreme zeespiegelstijging in deze periode wordt met name gezien als het gevolg van de sterke El Niño in 2015 en begin 2016. Na het verdwijnen van El Niño in februari stabiliseerde de zeespiegelstijging.

CO2 uitstoot

De jaargemiddelde CO2 concentratie in 2015 heeft het eerst het niveau van 400 PPM bereikt. In 2016 kwam de CO2 concentratie op diverse plekken op de wereld ruimschoots boven de 400 PPM. Op Cape Grim in Australië werd in augustus gemiddeld 401, 42 PPM gemeten, ten opzichte van 398,13 PPM in augustus 2015. Ook in Mauna Loa op Hawaii werden CO2 concentraties boven de 400 PPM gemeten. In mei werd daar een recordwaarde van 407, 7 PPM gemeten (de hoogste maandelijkse waarden ooit).

Volgens de The Global Carbon Project, GCP is de gemiddelde wereldwijde uitstoot van CO2 in de afgelopen drie jaar min of meer stabiel gebleven. In een tijd van sterke economische ontwikkelingen is dat opvallend. De stabilisatie wordt volgens het GCP veroorzaakt door het verminderde steenkolenverbruik in China, de grootste vervuilers op de wereld. In China daalde de uitstoot in 2015 met 0.7 %. Maar ook de VS met een aandeel van 15 procent en de op een na grootste vervuiler verminderde zijn uitstoot in 2015 met 2.6 % en in 2016 met 1.7 %. Als Trump zijn plannen om in de komende jaren meer steenkool, gas en olie te gaan opboren, zal uitvoeren, zal deze afname te niet worden gedaan en de CO2 uitstoot van de VS weer gaan stijgen. In Europa bleef de uitstoot van CO2 in 2015 licht stijgen. In India is de stijging het grootst, 5.2 %. Een ‘mogelijke’ stabilisatie van het CO2 niveau, is echter niet genoeg om de gevolgen van het klimaatveranderingen te remmen of tegen te gaan. De CO2 uitstoot moet de komende jaren drastisch verminderd worden.

Tropische cyclonen

Er zijn in 2016 vele extreem-weer events geweest. De belangrijkste, in termen van ‘dodelijke ‘slachtoffers, was orkaan Matthew in oktober. De grootste humanitaire ramp op Haïti sinds de aardbeving van 2010. Volgens de Haitiaanse regering vielen er 546 dodelijke slachtoffers en 438 gewonden. Ook op Cuba en op de Bahama’s veroorzaakte monster hurricane Matthew dood en verderf. Uiteindelijk kwam Matthew bij South-Carolina in de VS aan land en veroorzaakte ook daar enorme overstromingen. Tyfoon Lionrock veroorzaakte aan de andere kant van de wereld overstromingen en talrijke slachtoffers in Korea. Tropische cycloon Winston hiel huis op het eiland Fiji in de Stille Oceaan. In totaal staat de teller op dit moment wereldwijd op 78 tropische cyclonen. Dat is een vrij normaal aantal.

Overstromingen

Het Yangtze bekken in China maakte dit jaar in de zomer de zwaarste overstromingen sinds 1999 mee met 310 dodelijke slachtoffers. Overstromingen en aardverschuivingen waren er in mei op Sri Lanka met 200 doden of vermisten. Honderdduizenden mensen werden dakloos. Opvallend viel er in de doorgaans droge Sahel dit jaar veel meer regen dan normaal. De regen veroorzaakte ernstige overstromingen in de Niger Delta. De rivier de Niger bereikte in Mali het hoogste niveau in 50 jaar.

Hittegolven

In een warmer wordend klimaat zagen we ook dit jaar het aantal hittegolven weer toenemen. In ons land was de late hittegolf in september zeer opvallend. Op diverse plaatsen zijn hitterecords gesneuveld. Het jaar begon met een extreme hittegolf in Zuid-Afrika, verergert door aanhoudende droogte. In Pretoria werd een recordhoge temperatuur van 42.7 graden gemeten op 7 januari. In het Indiase Phalodia werd het op 19 mei 51 graden. Het allerwarmst werd het in het Midden-Oosten en in het oosten van Afrika. In Mitrihab in Koeweit werd het op 21 juli 54 graden!

Droogte

Extreme en langdurige droogte kwam dit jaar ook veel voor, begin dit jaar in verband gebracht met El Niño. Zuid-Afrika kende een slecht regenseizoen. Maar ook in Ethiopië was het extreem lang kurk droog. Op veel plaatsen in Afrika is het droge seizsoen in oktober geeindigd en begint nu het natte seizoen. Het duurt dus nog wel even voordat er zelf weer geoogst mag worden. Volgens World Food Programm zijn alleen al in Afrika op dit moment meer dan 17 miljoen mensen afhankelijk van noodvoedsel om de periode te overbruggen.

Bosbranden

Door hitte en droogte zagen we het afgelopen jaar op veel plaatsen in de wereld bosbranden. In Canada vond in mei de grootste en duurste bosbrand in de Canadese geschiedenis plaats bij Fort McMurray in Alberta. Uiteindelijk werd er 590.00 hectare land verwoest.

Klimaatvluchtelingen

Door de warmte, overstromingen de droogtes zullen volgens de Internationale Organisatie voor migratie steeds vaker conflicten ontstaan en worden hele gebieden onleefbaar door de ecologische druk. De verwachting is dat de komende jaren de migratie zal toenemen en komen er steeds meer ‘klimaatvluchtelingen’. Volgens de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen waren er in 2015 19.1 mensen uit 113 landen op de vlucht, twee keer zoveel vluchtelingen gerelateerd aan conflicten en geweld. Vluchtelingen kwamen vooral uit Azië. Gegevens van dit jaar zijn nog niet beschikbaar.

Bron: MeteoGroup, WMO.

Gerelateerde berichten:

• 2016 nog warmer dan recordwarm 2015 (14/11/16 00:00)
• Warmste 25 februari ooit gemeten (25/02/19 13:35)
• Record warme lente in Siberië (14/06/15 11:42)
• Afgelopen decennium warmste ooit (08/12/09 18:58)
• KNMI: Januari koudste in dertien jaar [29 januari 2010] (29/01/10 10:16)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.