3,5 miljoen in de min

We schreven er al vaker over. De situatie rond de Noordpool, de bijna constante stroom van warmterecords op plekken als Spitsbergen en Barrow (Alaska), en uiteraard de zorgwekkende toestand van het zee-ijs in de Arctische gebieden. Nog steeds is het in een groot deel van het Noordpoolgebied zeldzaam ‘warm’ met dagelijks temperatuurafwijkingen van 10 tot 20 graden ten opzichte van wat daar normaal is.

IJskoude ijskap

Siberië is momenteel juist zeer koud, veel kouder dan de norm. Ook Groenland is momenteel een stuk ‘normaler’ qua temperatuur. In het hooggelegen binnenland is het ijskoud met diepvriestemperaturen tot 40 a 50 graden onder nul op de allerkoudste plekken van dit enorme eiland. Vanochtend vroor het op Summit Station ruim 35 graden. Deze wetenschappelijke meetpost ligt op een hoogte van ruim 3000 meter. Zo hoog reikt het ijs daar van de miljoenen jaren oude ijskap. Op deze plek vriest het doorgaans ook de hele zomer. Vorig jaar heeft men er overigens in juli wel een paar dagen lichte dooi waargenomen. Een unicum dus. Echt een plek waar ik best graag een maandje zou willen meewerken aan het wetenschappelijk onderzoek. Maar dan wel in ‘de zomer’.

Meer warmte vanaf open water

Maar voor de rest zien we dus steeds maar weer die veel te hoge temperaturen in het poolgebied. Daardoor blijft de groei van het zee-ijs dit najaar enorm achter ten opzichte van wat daar normaal gebeurt. Nog steeds zijn er grote gebieden met gebroken ijs of volkomen open water. Dit heeft op zich weer grote gevolgen voor de temperatuur. Vanaf open water ontsnapt veel meer warmte aan de lucht en blijft de temperatuur dus relatief hoog. Poolnacht of niet, open water koelt nou eenmaal maar langzaam af. Dus we zien hier een zichzelf versterkend effect.

Arctic Amplification

Een groot tekort aan zee-ijs veroorzaakt hogere temperaturen en dus een tragere groei van het zee-ijs. Dit noemt men wel een zogenaamde positieve feedback-loop. Het verschijnsel staat ook bekend als ‘Arctic Amplification’. Een verschijnsel waar veel wetenschappers al over hebben geschreven. En dat verstrekkende gevolgen kan hebben in de zeer nabije toekomst. De kans is groot dat de Noordpool door het huidige zeer extreme seizoen volgend jaar met een groot te kort aan ijs de zomer in gaat. Misschien dat de oppervlakte uiteindelijk nog mee valt aan het eind van de komende winter. Maar de dikte zal sterk achterblijven. Gedurende de poolzomer zal het dunne ijs een makkelijke prooi zijn voor de voortgaande opwarming. Ook het landijs van Groenland wordt dan steeds kwetsbaarder voor dooi, iets dat we afgelopen tientallen jaren trouwens ook al hebben gezien. In feite zou het smelten van het ijs op en rond de Noordpool letterlijk op hol kunnen slaan. In welk geval het zeker niet ondenkbaar is dat we binnen 5 jaar zien dat de Arctische Poolzeeën in de nazomer voor het eerst min of meer ijsvrij zijn!

Gevolgen voor Nederland

De gevolgen voor ons land zijn enerzijds, dat met het versnelde smelten van Groenlands ijs de zeespiegel in de komende decennia steeds sneller zal verlopen. Een versnelling die overigens op basis van metingen al is begonnen. Maar anderzijds kunnen weerpatronen ook veranderen door de extreme veranderingen van het Poolklimaat. In feite zijn de temperatuurverschillen tussen de Noordpool en de gematigde breedten veel kleiner dan vroeger. Meteorologisch gezien moet dit de kracht van we westelijke stromingen remmen. Zeker in de herfst en het (begin van de) winter, want dan zijn de temperatuurafwijkingen in het Poolgebied het grootst. Minder westenwind betekent simpel gesteld meer ruimte voor stromingen uit andere richtingen. Geblokkeerde patronen, zoals dat heet in de weerkunde, resulteren in onze omgeving in het winterhalfjaar vaker in kouder weer dan normaal. Minder sterke westelijke stromingen in najaar en (start van de) winter gaan meestal ook samen met minder onstuimig weer (minder stormen) en minder neerslag. Hoewel we de komende week even een westelijke stroming op gang zien komen (met hogere temperaturen), lijkt het er sterk op dat de weerpatronen vanaf komend weekend opnieuw geblokkeerd raken.

De Zuidpool

Tenslotte nog even naar de andere pool van de aarde, de Zuidpool. Daar zagen we de afgelopen jaren doorgaans een positieve afwijking van de hoeveelheid zee-ijs. Er werden zelfs records gebroken. De verklaring werd gezocht in een sterkere westcirculatie rondom Antarctica waarbinnen de poolkou beter ‘gevangen’ bleef. Het idee was ook niet heel onlogisch. Het enorme ‘bevroren’ continent was relatief ongevoelig voor wereldwijde opwarming terwijl op grotere afstand van de Zuidpool die opwarming wel degelijk meetbaar was. Het resulteerde wellicht juist in een groter temperatuurverschil. Omgekeerd dus ten opzichte van de situatie rond de Noordpool.

Anderhalve meter of meer

Toch is er het afgelopen half jaar ineens veel veranderd rond de Zuidpool. Na de winter op de Zuidpool is het zee-ijs veel sneller dan normaal gaan smelten. Net als op de Noordpool ligt er nu ook op de Zuidpool record weinig zee-ijs. Voor de hele aarde is er nu een zee-ijs tekort van bijna 3,5 miljoen vierkante kilometer. Een gebied van bijna 2000 bij 2000 kilometer, ofwel een groot deel van Europa. Extra zorgwekkend is het feit, dat diverse grote gletsjers van Antarctica, die uitmonden in de omringende zee, steeds sneller zijn gaan stromen. Ofwel, ook Antarctica dumpt in een steeds sneller tempo landijs. Net als Groenland dat doet. Het gecombineerde effect kan in de loop van de eeuw ernstige gevolgen hebben op mondiale schaal. Zeespiegelstijgingen zouden zo maar kunnen oplopen tot anderhalve meter of meer. En dan zijn de gevolgen wereldwijd niet meer te overzien.

Gerelateerde berichten:

• Ho Ho Hot! (24/12/16 08:11)
• Saharalucht van onze hittegolf teisterde Groenlandse ijskap (14/08/19 11:39)
• RTL-weerteam op smeltende ijskap in Groenland (18/09/10 12:27)
• Eerste subglaciale meren op Groenland ontdekt (28/11/13 08:43)
• Groenlandse ijskap bevat zee van vloeibaar water (23/12/13 11:46)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.