Waar is de poolwinter?

21/10
2016
De dagen worden snel korter. Elke dag gaat er een minuut of 3 a 4 vanaf. Dat is bijna een half uur per week. Op een bewolkte en mistige ochtend als vandaag zie je hoe laat het pas echt licht wordt. Op de Noordpool is de poolnacht begonnen. Daar komt de zon niet meer boven de horizon. Net boven de poolcirkel is het overdag nog wel licht. Maar richting de geografische noordpool wordt het al snel steeds donkerder. The big freeze kan beginnen. Zonder zonlicht kan de aarde immers dag en nacht warmte verliezen.

Opnieuw warmste jaar ooit gemeten

Toch is het tegenwoordig niet meer zo vanzelfsprekend dat diepvriestemperaturen de regel zijn, zodra het licht uit is gegaan. Dat heeft alles te maken met het opwarmen van de aarde. Een opwarming die steeds duidelijker op alle fronten is waar te nemen. Warmterecord op warmterecord wordt op globale schaal gebroken. Dit jaar wordt voor de derde maal op rij het warmste jaar ooit op aarde gemeten. Het snelst verloopt de opwarming in de poolgebieden en in hoge berggebieden.

Kettingreactie

Dat de opwarming in de poolgebieden extra snel verloopt is eigenlijk wel logisch. Er is daar sprake van een duidelijk zichzelf versterkend signaal. Als het warmer wordt, smelt er meer ijs. Het ijs zelf heeft een sturend effect. Zo lang er veel zee-ijs in het zomerhalfjaar ligt, reflecteert er veel zonlicht terug naar de ruimte. Zodat het ijs zelf enigszins beschermd blijft en de temperatuur niet al te ver oploopt. Maar neemt de hoeveelheid ijs significant af, dan kan het open water meer warmte absorberen. Die warmte kan het resterende ijs versneld doen smelten. En zo kan er een soort van kettingreactie ontstaan.

Zes maal Spanje

De hoeveelheid ijs in het poolgebied wordt snel minder. Dat zien we het meest duidelijk in het smeltseizoen. In het zomerhalfjaar. Jaarlijks, net na de zomer, in september, zien we het jaarlijkse minimum aan zee-ijs op de Noordpool. Het record van 2012 werd dit jaar niet gebroken. We eindigden op een gedeelde tweede plaats, samen met het andere extreme smeltjaar 2007. Maar op dit moment is de ijsbedekking lager dan ooit gemeten en is 2012 opnieuw gepasseerd. Opnieuw, want in het voorjaar was 2016 ook geruime tijd het meest droevige jaar voor het poolijs. Op dit moment ligt er 3 miljoen vierkante kilometer minder ijs dan in de tachtiger jaren. Dat komt overeen met 6 maal de oppervlakte van Spanje! De gemiddelde ijsbedekking tot dusver dit jaar is veruit de laagste sinds het begin van de satellietwaarnemingen, in 1979. Gaan we verder terug in de tijd, op basis van metingen en scheepsberichten, dan blijkt misschien nog duidelijker hoe snel het bergafwaarts gaat met het poolijs. Dat kunnen we zien in het grafiekje dat loopt vanaf 1935.

Hogedrukgebieden

Normaal neemt de ijsbedekking na het herfstminimum van september heel snel toe. Ook dit jaar is de hoeveelheid ijs al redelijk gegroeid. Maar de toename blijft achter bij het normale verloop. Met als gevolg dat we nu dus toch weer onder het recordjaar 2012 zitten met de oppervlakte aan ijs. De belangrijkste reden voor het achterblijven van de groei is de luchtdrukverdeling dit najaar. Rondom hogedrukgebieden die zich vaak boven het noorden van Europa ophouden, stroomt keer op keer zachte lucht vanuit het zuidwesten richting de Barentszee en de Kara zee.

Spitsbergen nog steeds groen

Ook Spitsbergen heeft steeds te maken met wind uit een zuidwestelijke richting. Het is daar bizar warm voor de tijd van het jaar. Geregeld ligt de etmaaltemperatuur er 10, en soms zelfs bijna 15 graden boven de norm. Sterker nog, de heuvels rond het vliegveld zijn nog groen en bruin. Er ligt nog amper sneeuw. Maar ook op grotere schaal zien we dat het Noordpoolgebied veel warmer is dan gebruikelijk. En dat heeft in de eerste plaats te maken met de relatief zeer geringe ijsbedekking. Op dit moment ligt er ruim 3 miljoen vierkante kilometer minder ijs dan in de tachtiger jaren. Dat komt overeen met 6 maal de oppervlakte van Spanje!

100 miljard ton sneeuw

Overigens heeft een warme en deels ijsvrije Noordpool ook andere gevolgen. Open water geeft veel meer warmte en vocht af aan de atmosfeer. Dat verhoogt de hoeveelheid neerslag in de meeste Poolgebieden. Het mag er dan relatief zeer warm zijn, het is veelal wel koud genoeg voor sneeuw. De afgelopen jaren zien we bijvoorbeeld vaak dat de hoeveelheid sneeuw in Siberiƫ in deze tijd van het jaar sneller toeneemt dan de norm. In Groenland zien we dat deze herfst ook. Met name in het zuiden van Groenland is inmiddels veel meer sneeuw gevallen dan normaal. Volgens de gegevens van de Deense weerdienst ligt er nu bijna 100 miljard ton meer sneeuw op Groenland dan normaal. Daar is moeilijk een voorstelling van te maken maar laten we maar aannemen dat dit heel erg veel is.

Graadje vorst

In Nederland voorlopig geen sneeuw en ijs. Maar het blijft wel vrij koud voor de tijd van het jaar. Afgelopen nacht vroor het in Woensdrecht zelfs een beetje op normale waarnemingshoogte. Misschien dat het in de nacht van zaterdag op zondag lokaal weer tot een graadje vorst komt. Zondag overdag belooft het trouwens vrij mooi weer te worden. Na het weekend volgen een paar bewolkte dagen met maandag ook wat regen. Later in de week wordt het droger en ook wat zachter.

Datum: vrijdag 21 oktober 2016, 12:45
Bron: Meteo Consult
Categorie: Weer en Verkeer
Tags: Groenland, Noord-Brabant, Spanje, Spitsbergen, Woensdrecht

Gerelateerde berichten:

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.


Website by Web Chemistry