Verpletterende mega-lawine in Tibet

Terwijl we in Nederland voorlopig in rustig vaarwater zitten wat betreft het weer, zijn er elders in de wereld altijd wel plekken te vinden waar het weer of de gevolgen van het weer in de headlines van het nieuws komen. Zo zagen we de afgelopen week al spectaculaire en huiveringwekkende beelden van de supertyphoon Meranti, die onder meer in Taiwan en China heeft huisgehouden. De beelden haalden ook diverse nieuwsbronnen in ons land. Dat gebeurde niet met een misschien nog veel zeldzamere weergerelateerde gebeurtenis, twee maanden geleden. Ook in Azië overigens.

Himalaya

Tibet is het land dat misschien nog wel het meest wordt geassocieerd met de hoogste bergtoppen op aarde. Het grenst aan Nepal, waar vandaan de meeste bergexpedities naar de Himalaya worden ondernomen. In een afgelegen gebied op grote hoogte, in Rutog in het noordwesten van Tibet, vond op 17 juli dit jaar een zeldzaam gebeurtenis plaats. Een enorme lawine van ijs gleed naar beneden en kwam tot stilstand aan de oevers van het Aru Co meer. Dit meer ligt zo hoog, op ruim 5000 meter, dat het zelfs midden in de zomer geregeld ijs bevat. Maar nu kwam daar dus ook het ijs bij van een reuzenlawine.

Negen herders meegesleurd en bedolven

In totaal kwam een massa van honderd miljoen kubieke meter ijs naar beneden. Eenmaal uitgeraasd werd een gebied van 10 vierkante kilometer bedekt door een soms wel 30 meter dikke laag ijs en rotsblokken. In totaal kwamen 9 herders door het natuurgeweld om het leven. Men spreekt van een van de grootste berglawines die ooit zijn waargenomen in de recente geschiedenis. Tot en met de dag van vandaag, twee maanden na de gebeurtenis, buigen wetenschappers zich over de oorzaak van de zeldzaam grote lawine.

Regen de boosdoener?

Op beelden vanuit de ruimte is goed te zien hoe groot de ijslawine moet zijn geweest. Wat betreft weer was het in de maand juli in het betreffende gebied zo’n 1 tot 2 graden warmer dan normaal. Dat is een significante afwijking, maar van extreme warmte werd in de weken voorafgaande aan de lawine geen melding gemaakt. Belangrijker was misschien de rol van regen in de dagen voorafgaande aan de lokale ramp. Dat klinkt misschien gek, regen zo hoog in de bergen. Toch komt het, door de voortgaande opwarming van de aarde, die in de meeste berggebieden extra snel gaat, vaker dan vroeger tot neerslag in de vorm van regen.

Glijmiddel

Een andere verklaring is ook water, maar dan van binnenuit. Uit het bestuderen van satellietbeelden maakte men achteraf op, dat de gletsjers tot wel 10 a 100 maal zo snel als gebruikelijk ‘stroomde’ voordat het dus fout ging. Door de hogere temperaturen is smeltwater wellicht dieper in de gletsjerspleten doorgedrongen en, erger, uiteindelijk op de ondersteunende rotsen onder de gletsjer terecht gekomen. In dat geval kan smeltwater werken als een soort van glijmiddel. De langzaam voortstromende gletsjer ondervindt minder wrijving met het ruwe rots oppervlak en kan daardoor versnellen.

Zwitserse gletsjer

Deskundigen bestuderen met des te meer aandacht de satellietbeelden van andere gletsjers in de Himalaya. Wellicht kan men in de toekomst in een eerder stadium op het spoor komen van een dreigende megalawine. Dan zou men misschien tijdig mensen uit de risicovolle gebieden kunnen evacueren. In de Alpen zijn dergelijke superlawine’s van gletsjers voor zover bekend zeldzaam of zelfs onmogelijk. Maar de gletsjers smelten er zeer snel. Deze week kreeg ik bijgaande foto van de Steengletsjer in Zwitserland in handen. De gletsjer is vanuit een andere hoek gefotografeerd dan in de jaren 2006 en 2011. Als we de beelden echter nauwkeurig met elkaar vergelijken, zien we hoe snel deze gletsjer slinkt. Ook alle andere gletsjers in de Alpen smelten steeds sneller. En zo wordt de voetafdruk van de snelle wereldwijde opwarming steeds groter en zorgwekkender.

Gerelateerde berichten:

• Nieuwkomer Himalaya Airlines van start in Nepal (23/08/14 18:35)
• Tibet weer toegankelijk voor toeristen (14/06/12 15:08)
• Dalai lama moet overleg met China `koesteren` (26/01/10 10:21)
• Tibet gesloten voor toeristen (22/09/09 15:02)
• Tibet weer op slot (06/06/12 13:14)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.