Wanneer is auteursrechtinbreuk kunst?

Kunstenaar Richard Prince verdiende tonnen met het uitprinten en in een galerij ophangen van Instagram-foto’s van andere mensen, meldde Boing Boing vorige week. Geen kritisch commentaar of sterk bewerkte eigen creatieve interpretaties van het banale van de vluchtige online maatschappij, nee gewoon een printout op groot formaat (wel op stevig karton, zo te zien). Dus eh, hoezo is dat dan legaal? Nou ja, kennelijk omdat het kunst is.

Dit is niet de eerste keer dat meneer Prince zoiets doet, en ook niet de eerste keer dat een rechtbank verklaart dat het legaal is. Al sinds de jaren zeventig presenteert hij kopieën (schilderijen) van eerder gemaakte foto’s als kunst, hoewel menig fotograaf dat als een auteursrechtschending zag.

Onder Amerikaans auteursrecht is bij zoiets de vraag of sprake is van “fair use”. Daarbij was een belangrijke vraag of Prince op een of andere manier wilde reageren op die foto’s of er commentaar op wilde geven – ongeveer zoals wij zouden beoordelen of iets een geldig citaat is. Maar dat was totaal niet zijn punt: hij had in het geheel geen mening over het eerdere werk, of zelfs maar een boodschap met zijn werk. Kunst is gewoon kunst, zoiets.

De Amerikaanse rechter gaf Prince gelijk: fair use onder Amerikaans recht vereist niet perse dat je commentaar levert op het werk waar je gebruik van maakt. Bij ons geldt die eis ook niet altijd, maar je komt wel in een grijs gebied als je een werk citeert voor een doel dat niets te maken heeft met het werk waaruit je citeert. Het wordt dan al snel een versiering, en versiering is het tegenovergestelde van een citaat.

Maar eh, ja, het zou kunnen, een argument dat dit een geldig citaat is omdat het Kunst is wat hier wordt vertoond. Net zoals het urinoir van Duchamp dat kunst was, ook al ging het om een bestaand gebruiksvoorwerp. Alleen vraag ik me serieus af wat de boodschap is van deze Instagramgalerij. Oh wacht, dát is natuurlijk kunst. Hmm.

Arnoud

Kent u onze boekenserie Deskundig en praktisch juridisch advies al? Webwinkels, hosting, software, security en meer!

Gerelateerde berichten:

• Was Warhol een auteursrechtschender? (14/12/11 08:35)
• Museum claimt copyright op foto’s van schilderijen zonder auteursrecht (10/12/15 08:11)
• Kunst-objecten.nl is online!! (28/05/11 22:19)
• Een thuiskopie mag ook op een taart! (20/07/15 08:19)
• Zweedse Wikipedia mag geen openbarekunstfoto’s opnemen (15/04/16 08:15)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.