Veilig eclipsjagen

Aanstaande vrijdag 20 maart is het zover. Een gedeeltelijke zonsverduistering zoals deze is zo bijzonder dat je hem niet mag missen! De volgende keer dat je een vergelijkbare eclips in Nederland kunt meemaken is in 2026… Of we de eclips kunnen zien, hangt af van de bewolking. Als er een gesloten wolkendek aanwezig is, dan kun je de zon niet zien.

Modellen positiever

De afgelopen dagen waren de weersverwachtingen vrij pessimistisch. De laatste modellen zijn wat positiever voor de zuidoostelijke helft van het land. De 00-uur run van het ECMWF berekent voor vrijdagochtend 7 uur bewolking voor de Wadden en het noorden van Friesland en Groningen. In de rest van het land komen brede opklaringen voor bij zonsopkomst, maar mogelijk ook nevel en mist. Als nevel en mist optrekken, vormen ze tijdelijk lage wolkenvelden die de zon kunnen afschermen. Om 10 uur berekent de 00-uur run van het ECMWF wolken over de Wadden, heel Friesland, Noord-Holland, het IJsselmeergebied, Friesland, Groningen, Drenthe, maar ook in Zeeland en Zuid-Limburg….Op dit moment van schrijven is de beste kans om de eclips te zien, weggelegd voor Overijssel, Gelderland, Utrecht, Brabant en Zuid-Holland.

Nowcasten en eventueel de auto in!

Uiteindelijk blijft het "nowcasten". Dat betekent dat we vrijdagochtend als het licht is, pas kunnen zien waar het bewolkt is en waar het helder is. Omdat de verduistering pas om half 10 begint (en optimaal te zien is om rond 10.30 uur) heb je, als op dat moment onder de wolken zit, de kans de auto te pakken en zo naar een gebied te rijden waar het wel is opgeklaard. Om te weten waar het in Nederland is opgeklaard, kun je op internet naar een satellietbeeld kijken of te luisteren naar de weerberichten op radio en tv. Het "jagen" op de eclips is vergelijkbaar met wat tornadojagers in Amerika doen. Tornadojagers in Amerika kijken heel goed naar de satelliet en radarbeelden en bepalen op het laatste moment welke plek de beste is om een tornado te zien en te filmen. Daarbij is het heel belangrijk dat je weet hoe de wegen in het gebied lopen en moet je rekening houden dat soms ook andere tornadojagers naar dat zelfde plekje rijden. Dat levert soms gevaarlijke situaties op! Zover zal het ons land niet komen, maar als U op jacht gaat…. Kijk dan niet alleen naar de lucht maar ook op de weg!

Veilig kijken

Over kijken gesproken…. We wijzen U er nogmaals op dat het onbeschermd naar de gedeeltelijke zonsverduistering kijken, grote en blijvende schade (blindheid) in de ogen kan veroorzaken. Het menselijk oog is erg kwetsbaar voor verschillende soorten straling. Verraderlijk genoeg merk je dat niet en manifesteert oogschade pas enkele uren later en dan is het te laat. Wil je op een veilig manier naar de zonsverduistering kijken, gebruik dan een eclipsbril. Die zijn veilig omdat een groot deel van de golflengtegebied wordt weggefilterd . Misschien zijn ze nog wel te koop bij opticiens of bij een van de volkssterrenwachten die hun deuren op vrijdagochtend openzetten voor het publiek. Daar kun je ook op een veilige manier door een telescoop kijken (met een beschermfilter).

Uitverkocht?
En wat als de eclipsbrillen overal zijn uitverkocht? Is er een alternatief? Jaren geleden dacht men ook dat cd’s veilig waren, maar dat is niet juist. De mate waarin het zonlicht door een cd wordt afgeschermd is onvoldoende. Schadelijke Uv-straling dringt er bovendien doorheen en kan ernstig oogletsel opleveren. Ook het gebruik van beroete glaasjes, chipszakken en donkere negatieven zijn onveilig. Zelfs met gebruik van een speciale eclipsbril is het niet verstandig de hele tijd naar de zon te kijken. Het is raadzaam de ogen regelmatig rust te gunnen. Let goed op als kinderen naar de eclips gaan kijken. Zij zijn snel geneigd om het verschil tussen de zon door de bril en de zon zonder bril uit te proberen. Gebruik een eclipsbril beslist niet om daarmee door een verrekijker of telescoop naar de zon te kijken. Het geconcentreerde zonlicht brandt onmiddellijk een gat in de folie en beschadigd je ogen. Ook fototoestellen en videocamera’s moeten worden uitgerust met grijsfilters. Een lasglas met een verduisteringsfactor van 12 tot 14 is wel veilig (maar ja, die heeft niet iedereen).

Projecteren

Er is ook een andere veilige manier om de zonsverduistering te bekijken. Daarvoor is geen eclipsbril of lasglasnodig. Men kan het zonsbeeld met een telescoop of een verrekijker projecteren op een vel wit papier of　karton, Zorg er wel voor, dat niemand rechtstreeks door de verrekijker of telescoop naar de zon kijkt, want de kijkers werken als een brandglas. Het geconcentreerde licht kan de ogen ernstig beschadigen. Laat de telescoop of verrekijker niet voortdurend op de zon gericht staan, want dan worden de lenzen en lensjes heet, met mogelijk schade tot gevolg.

Zelf knutselen
De eclips veilig waarnemen hoeft niet altijd met een dure telescoop uitgerust met filters of met een speciaal eclipsbrilletje. Je kunt de zon ook op een veilige manier bewonderen met behulp van een zelfgemaakte "camera obscura". Het grote voordeel aan een dergelijk systeem is dat het eenvoudig te maken is en dat het goedkoop is. Wanneer men in een kartonnen doos of schoendoos een klein gaatje maakt en deze doos naar de zon richt, kan men aan de tegenovergestelde zijde van het gaatje in de schoendoos de zon waarnemen aangezien het zonlicht er in geprojecteerd wordt. Om dit te maken, heb je enkel een schoendoos, zilverpapier, wit papier en een schaar nodig…. Zie video….

Faeröer eilanden en Spitsbergen

In Nederland is de zonsverduistering gedeeltelijk (84 %), in een strook via de Faeröer eilanden naar Spitsbergen is de verduistering volledig. Fanatieke eclipsjagers zijn naar deze verre bestemmingen vertrokken om een totale eclips te zien. Maar ook hier is men afhankelijk van het weer. Het ziet er helaas niet goed uit. Op de Faeröer eilanden is het vrijdagochtend bewolkt valt er regen, op Spitsbergen is de kans op een gaatje in de wolken groter, maar vallen er buien en waait er een koude wind….

Margot Ribberink

Bronnen: MeteoGroup, Jacob Kuiper

Gerelateerde berichten:

• Kille Bevrijdingsdag, zaterdag in het zuiden 20 graden (04/05/17 11:45)
• De zonsverduistering van 20 maart 2015. (17/03/15 13:29)
• GGD`s sturen basisscholen brief over griep (11/08/09 17:40)
• Bussen in noorden rijden weer (03/01/10 08:14)
• Groningen heeft de mooiste vrouwen (10/11/09 12:45)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.