'Ik ben als rechter meer streetwise dan ik ooit was'

Arnhem ,

De Rechtspraak zet de luiken de laatste jaren steeds verder open. Of deftiger gezegd: werkt aan versterking van de maatschappelijke oriëntatie. Zo laat de rechtbank Gelderland zich sinds kort bijstaan door een Raad van Advies: een klankbord met professionals uit de samenleving. Rechter Jacques Doon sprak vorige week met de Raad van Advies over nut en noodzaak van de blik naar buiten. De Arnhemse strafrechter vertelt waarom maatschappelijke oriëntatie voor hem belangrijk is. 

 

Zit u in een ivoren toren?

Strafrechter Jacques Doon: “Rechters staan dieper in de samenleving dan menigeen buiten de rechtbank. Als je weet wat er hier in de rechtszaal voorbij komt, ook aan ellende in de samenleving, dan kun je niet beweren dat rechters niet weten wat er speelt. Dan heb ik het niet alleen over de daden, maar ook over de achtergrond van daders, psychische problemen die ze hebben en de families waar ze uit komen. Ik ben als strafrechter wel meer streetwise geworden dan ik daarvoor was.”

Wat betekent externe oriëntatie voor u?

“Het werkt twee kanten op: enerzijds de buitenwereld naar binnen halen om kennis te vergaren, en anderzijds laten zien wie je bent en hoe de dingen in de rechtbank gaan.”

Waarom is dat belangrijk?

“Voor rechters is het belangrijk om te weten hoe zaken er in andere delen van de samenleving aan toegaan. Mensen kunnen anders reageren dan je verwacht, bijvoorbeeld omdat ze in een andere beroepsomgeving zitten. Als dat gebeurt in de zittingszaal, merk je als rechter dat je onderdeel bent van de maatschappij.”

En andersom?

“De andere kant is dat je mensen de mogelijkheid biedt om kennis te maken met de rechtspraak. Je kunt natuurlijk bij een rechtszaak gaan zitten, maar ik weet uit ervaring dat de drempel om zittingen bij te wonen als hoog wordt ervaren.”

Wat doet u wel?

“Groepen toespreken, mensen uitnodigen voor een bezoek aan de rechtbank, gastlessen verzorgen. Zelf geef ik bijvoorbeeld dit jaar gastlessen over de rechtspraak op het Rietveld Lyceum in Doetinchem. Op die manier probeer ik uitleg te geven, maar ook terug te horen wat er leeft. Er zijn veel collega’s die dat ook doen.”

Is een rechtbank-kanaal op televisie een manier om rechtspraak dichter bij het publiek te brengen?

“Alleen uitzenden heeft denk ik niet zoveel zin. Misschien dat mensen in het begin gaan kijken uit nieuwsgierigheid, maar voor alleen de registratie van zittingen zal de belangstelling snel afnemen.”

Gedraagt u zich anders als er journalisten in de zaal zitten?

"Nee. In het begin is het wel even wennen als er een camera op je gericht wordt, maar daarna maakt het geen verschil.”

Rechters hebben soms kritiek op journalisten, ze zouden op sensatie gericht zijn en geen oog hebben voor de nuance die juist zo belangrijk is in de rechtspraak. Wat vindt u van de kwaliteit van de journalisten?

“Er zijn journalisten van Gelderse media die ik geregeld in de zittingszaal zie, en die vind ik behoorlijk goed. Onlangs waren we vergeten het strafblad voor te lezen. Tijdens een korte schorsing liet een journalist aan de griffier weten dat hij iets wilde schrijven over de verdachte en dat hij ook graag iets over zijn achtergrond wilde weten. Kan het strafblad misschien nog worden voorgelezen?, was de vraag. Nou, waarom ook niet? Dan merk je dat daar iemand zit die graag een compleet en zorgvuldig verhaal wil schrijven.”

Houdt een rechter rekening met het publicitaire effect van zijn uitspraak?

“Niet als het gaat om de inhoudelijke behandeling van de zaak of om de uitspraak zelf. Dat moet niet en dat mag niet. We blijven bij onze beslissing, maar we leggen die wel meer uit als we het vermoeden hebben dat die beslissing lastig zal vallen. Eigenlijk vind ik dat ook wel goed; het dwingt je na te gaan of je wel de juiste beslissing hebt genomen.”

Lees ook het eerder verschenen interview met rechtbankpresident Henk Naves over de Gelderse Raad van Advies. 

Gerelateerde berichten:

• In gesprek over rechtspraak en samenleving (28/06/12 00:00)
• Rechtbanken halen samenleving binnen via Raden van Advies (05/12/13 10:00)
• Nieuwe rechtersopleiding met scherp oog voor de samenleving (12/08/13 13:45)
• Onderzoek SSR: rechter moet afstand houden (16/06/14 13:00)
• ‘Rechter moet tegen stootje kunnen’ (15/10/12 00:00)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.