Waarom herfstbomen – net als wij mensen – uiteindelijk een kale kruin krijgen

De herfst is deze week echt begonnen. De bladeren die nog aan de bomen hangen, beginnen langzaam te verkleuren van groen naar oranje, rood en geel. Mooi gezicht, maar waarom gebeurt het eigenlijk? Biologiedocente Noor Fiers legt uit!

De herfst is een feit. Striemende regenbuien, een koude wind die me lijkt te vragen wat me vanochtend in godsnaam bezielde toen ik mijn zomerjas aantrok, en bladeren die om me heen dwarrelen. Terwijl ik nog nadruppend van de stortbui thuis verwoed probeer de haard aan te steken, kijk ik door het raam naar buiten. De bladeren verkleuren. Het is een prachtig gezicht. Maar waarom doen die bladeren dat eigenlijk?

Groen

Het grootste deel van het jaar zijn de blaadjes aan de bomen groen. De groene kleur wordt veroorzaakt door een groen pigment, chlorofyl. Chlorofyl maakt fotosynthese mogelijk. Bij dit proces maakt de plant glucose, een onmisbare voedingsstof. De energie die hiervoor nodig is, wordt geleverd door de zon. Omdat chlorofyl lichtgevoelig is, wordt het onder invloed van zonlicht afgebroken en moeten planten dus steeds opnieuw chlorofyl maken om de machine te laten draaien. Wanneer de intensiteit van het licht en de lengte van de dag afnemen, wordt het voor de plant energietechnisch steeds moeilijker om de hoeveelheid chlorofyl te blijven aanvullen. Daarom wordt in de herfst in de nerven van het blad een laagje kurk gemaakt, waardoor de nerven langzaam worden afgesloten. Het blad ontvangt steeds minder water en mineralen en het chlorofyl uit de bladeren wordt afgebroken. Dit levert de plant extra energie op. De afbraakproducten van chlorofyl zijn kleurloos en veroorzaken dus niet de mooie herfstkleuren. Deze worden veroorzaakt door andere pigmenten in het blad. Zo kennen we anthocyanen, die bladeren, vruchten en bijvoorbeeld rode kool een (paars)rode kleur geven, carotenen, die zorgen voor een oranje kleur en xanthofyl, voor geeltinten. Deze pigmenten zijn in meer of mindere mate altijd aanwezig in de bladeren, maar worden in voorjaar en zomer gemaskeerd door het groene chlorofyl. Wanneer dit wordt afgebroken, komen de kleuren van de overige pigmenten pas tevoorschijn.

Gerelateerde berichten:

• Herfstkleuren (22/10/13 15:27)
• Is onze ‘peak foliage’ voorbij? (13/11/19 12:09)
• Boom neemt minder koolstof op dan gedacht (15/05/12 13:45)
• ProRail en NS gaan vallende blaadjes te lijf (02/10/09 12:08)
• Blad van Australische plant versmalt door klimaatverandering (04/07/12 16:59)

Reacties:

Er zijn nog geen reacties op dit bericht.